BVR&MT – Thời gian qua, dư luận nhân dân băn khoăn, lo lắng trước việc Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình quy hoạch giảm diện tích rừng đặc dụng ven biển tại huyện Tiền Hải từ 12.500 ha xuống còn 1.320 ha sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sinh thái, đa dạng sinh học trong khu vực.
Để làm rõ bản chất sự việc, lãnh đạo Ủy ban nhân dân tỉnh và các cơ quan chuyên môn của địa phương đã thông tin chính thức đến Báo Nhân Dân.
Ông Đinh Vĩnh Thụy, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Bình cho biết:
Khu kinh tế Thái Bình được thành lập theo Quyết định số 36/2007/QĐ-TTg ngày 29/7/2017 của Thủ tướng Chính phủ, có tổng diện tích hơn 30 nghìn héc-ta bao gồm 30 xã, một thị trấn thuộc hai huyện Tiền Hải và Thái Thụy và phần tiếp giáp ven biển.
Việc thành lập Khu kinh tế Thái Bình là một trong những trọng điểm mang tính bứt phá, bước ngoặt để phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh trong thời gian tới.
Không có chuyện “xóa sổ” hơn 11.000 ha rừng
Để xây dựng Khu kinh tế Thái Bình thì một phần diện tích đất rừng ven biển được quy hoạch cho khu kinh tế, trong đó có khu rừng đặc dụng được tỉnh xác lập vào năm 2014 với diện tích 12.500 ha.
Ông Đinh Vĩnh Thụy cho biết, trong Quyết định số 2159/QĐ-UBND ngày 26/9/2014 (Quyết định 2159) của Ủy ban nhân dân tỉnh, diện tích rừng như trên chỉ là con số ước tính bởi khu vực này chưa được lập quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững nên chưa có cơ sở để xác định quy mô và diện tích một cách cụ thể, chính xác.
Vì vậy, Quyết định số 731/QĐ-UBND ngày 17/4/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành thời gian qua là xác định cụ thể, vị trí, quy mô, diện tích, ranh giới khu rừng đặc dụng tại ba xã ven biển gồm Nam Hưng, Nam Phú và Nam Thịnh (huyện Tiền Hải) là 1.320 ha.
Tại sao lại có con số chênh lệch lớn như vậy? Theo ông Thụy: Qua khảo sát thực tế, hiện nay rừng ở khu vực nói trên phân tán, manh mún, chia cắt và xen kẹp với đầm nuôi trồng thủy sản. Hầu như toàn bộ diện tích đất không có rừng (đầm, triều…) được người dân sử dụng để phát triển thủy sản.
Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, hiệu quả bảo tồn và đa dạng sinh học không đạt được mục đích đề ra khi xác lập đề án.
Vì vậy, một số diện tích tại khu vực trên được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chuyển vào quy hoạch Khu kinh tế Thái Bình; đồng thời vẫn giữ 1.320 ha khu vực có rừng tốt nhất, liền khoảnh, có giá trị bảo tồn cao cho hoạt động phát triển rừng và bảo tồn thiên nhiên.
Còn theo ông Đinh Hải Lục, Chi cục trưởng Kiểm lâm tỉnh Thái Bình, con số 12.500 ha rừng và cụm từ “Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải” xuất hiện lần đầu vào năm 1995. Khi đó Bộ Lâm nghiệp có quyết định phê chuẩn Dự án khả thi “Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải” với tổng vốn đầu tư hơn chín tỷ đồng.
Tuy nhiên, đây chỉ là Dự án khả thi chứ chưa có cơ quan nào ra quyết định xác lập khu rừng đặc dụng cũng như Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải.
Đến năm 2014, khi thực hiện Nghị định 117/2010/NĐ-CP của Chính phủ quy định về tổ chức và quản lý hệ thống rừng đặc dụng, tỉnh Thái Bình mới giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai thực hiện.
Khi đó không có kinh phí nên Sở căn cứ vào hồ sơ Dự án khả thi “Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải” để viết đề án quản lý rừng đặc dụng, không có bản đồ, không có chi tiết ranh giới cắm mốc.
Vì vậy, Quyết định 2159 của Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình cũng yêu cầu: Sau khi kiện toàn Ban quản lý dự án thì giao cho Ban quản lý dự án xây dựng quy hoạch chi tiết để quản lý bền vững khu rừng đặc dụng (hay còn gọi là Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải) và việc thực hiện quy hoạch chi tiết này là căn cứ để xác định quy mô, diện tích.
Như vậy, Quyết định số 731/QĐ-UBND ngày 17/4/2023 vừa qua của Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình về việc xác định vị trí, quy mô, diện tích, ranh giới khu rừng đặc dụng tại ba xã ven biển Nam Hưng, Nam Phú và Nam Thịnh, huyện Tiền Hải (có tên gọi Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải) có diện tích 1.320 ha là làm rõ Quyết định 2159.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình Lại Văn Hoàn khẳng định: Đây không phải là “xóa sổ” rừng mà đơn thuần chỉ là các bước để cụ thể hóa; khi lập dự án sẽ phải thực hiện theo quy định hiện hành và xin ý kiến các bộ, ngành liên quan.
Vướng mắc cần tháo gỡ kịp thời
Qua tìm hiểu của phóng viên Báo Nhân Dân, các tài liệu còn lưu giữ cho thấy vị trí ranh giới, tọa độ địa lý, quy mô khu rừng đặc dụng tại huyện Tiền Hải trước đây chưa đồng nhất.
Về tọa độ địa lý, nếu lấy theo tọa độ tại Quyết định số 660/KH ngày 4/10/1995 của Bộ Lâm nghiệp phê duyệt Dự án khả thi “Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải” lại không trùng khớp với vị trí mô tả ranh giới khu rừng.
Còn theo UNESCO công nhận là 7.067 ha thuộc vùng lõi Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng; theo mực nước biển ở cao trình 0,00 m là 12.500 ha và theo quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Thái Bình giai đoạn 2012-2020, diện tích quy hoạch rừng đặc dụng tại Tiền Hải là 3.583,24 ha (có rừng là 1.450 ha, chưa có rừng là 2.133,24 ha).
Do chưa thống nhất được vị trí và quy mô, nên con số 12.500 ha rừng (1.450 ha có rừng và 11.050 ha đất chưa có rừng) được sử dụng trong các văn bản trước đây của các cấp, các ngành chỉ là quy mô tạm tính.
Liên quan đến danh hiệu “Khu dự trữ sinh quyển đất ngập nước châu thổ sông Hồng” được UNESCO công nhận năm 2004, đồng chí Hoàng Văn Ngoạn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Bình chia sẻ: Bằng công nhận này không có mô tả cụ thể, cũng không có bản đồ kèm theo.
Đến ngày 26/7/2013, Ủy ban UNESCO Việt Nam mới có Quyết định số 466 ban hành Quy chế phối hợp, quản lý bảo tồn và phát triển bền vững Khu dự trữ sinh quyển đất ngập nước liên tỉnh ven biển đồng bằng châu thổ sông Hồng.
Tại điều 5 phân vùng quản lý vùng lõi quy định: Tổng diện tích vùng lõi Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng là 14.167 ha, trong đó vùng lõi 1 là 7.100 ha thuộc Vườn quốc gia Xuân Thủy (Nam Định), vùng lõi 2 là 7.067 ha (nội địa 3.067 ha, biển 4.000 ha) thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, tỉnh Thái Bình.
Về ranh giới vùng lõi, Ủy ban UNESCO Việt Nam đề nghị thực hiện theo quyết định thành lập Vườn quốc gia Xuân Thủy và Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải của các cấp có thẩm quyền.
Tuy nhiên, năm 2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình chưa có quyết định thành lập Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, cho nên nếu theo Quyết định số 466 của Ủy ban UNESCO Việt Nam thì hiện nay địa phương không xác định được vùng lõi.
Được biết, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình chỉ có Quyết định thành lập Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thái Thụy vào tháng 9/2019.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lại Văn Hoàn cho biết: Thái Bình là tỉnh ven biển thường xuyên hứng chịu những tác động bất thuận của thiên nhiên, do đó công tác trồng, bảo vệ và phát triển rừng được đặc biệt coi trọng.
Sau nhiều năm phấn đấu, đến nay diện tích rừng ven biển đạt gần 4.300 ha. Theo quy hoạch tỉnh Thái Bình thời kỳ 2021-2030, địa phương phấn đấu đến năm 2030 trồng mới thêm 1.000 ha rừng, trồng bổ sung thêm 500 ha rừng và dự kiến tổng diện tích rừng đến năm 2030 đạt khoảng 5.500 ha.
Chung quanh việc quy hoạch đất rừng ven biển hiện nay, tỉnh Thái Bình trân trọng tiếp thu các thông tin phản ánh của các cơ quan truyền thông, các chuyên gia, nhà khoa học thời gian qua, nhất là đối với các thông tin mang tính xây dựng, góp ý với tỉnh.
Tỉnh đang tích cực rà soát lại toàn bộ vấn đề để trao đổi, làm việc trực tiếp với các bộ, ngành Trung ương nhằm làm rõ và đi đến thống nhất khái niệm, số liệu, phạm vi, cách thức thực hiện và sẽ cùng các bộ, ngành liên quan thông tin chính thống về vấn đề này.
Quan điểm xuyên suốt của tỉnh là thực hiện đúng Quyết định số 1486/QĐ-TTg ngày 28/10/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng của Khu kinh tế Thái Bình đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 và phát triển kinh tế bền vững đi đôi với bảo vệ môi trường sinh thái.
