BVR&MT – Tỉnh Kon Tum có điều kiện khí hậu, thời tiết, sinh thái, thổ nhưỡng rất thuận lợi để phát triển nuôi trồng dược liệu quý có giá trị kinh tế cao. Nhằm phát huy những lợi thế được thiên nhiên ưu đãi, tỉnh đang tập trung các nguồn lực để phát triển dược liệu, mục tiêu đưa Kon Tum trở thành vùng trọng điểm dược liệu của quốc gia.
Phát huy thế mạnh
Kon Tum nằm ở ngã ba Ðông Dương, giáp với Lào và Campuchia. Ðịa hình của tỉnh có độ cao trung bình từ 500m đến 1.200m, trong đó cao nhất là đỉnh núi Ngọc Linh (2.596m). Kon Tum có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm nên thích nghi, là môi trường thuận lợi cho nhiều loại dược liệu quý hiếm sinh trưởng và phát triển. Theo kết quả điều tra sơ bộ, trên địa bàn tỉnh hiện có 853 loài cây thuốc và nấm làm thuốc; 30/853 loài cây thuốc có nhu cầu lớn cho thị trường và khoảng 27 loài cây thuốc có giá trị chữa bệnh và giá trị kinh tế cao như sâm Ngọc Linh, lan Kim Tuyến, Hồng đẳng sâm…
Với những lợi thế được thiên nhiên ban tặng, tỉnh Kon Tum đề ra mục tiêu và hướng đến khai thác tiềm năng, lợi thế về dược liệu; sử dụng bền vững, hiệu quả nguồn dược liệu tự nhiên hiện có; phát triển Kon Tum thành vùng dược liệu trọng điểm quốc gia và trở thành trung tâm sản xuất dược liệu lớn của cả nước vào năm 2025.
Nghị quyết Ðại hội lần thứ 16 Ðảng bộ tỉnh Kon Tum xác định, tập trung đầu tư phát triển các loại dược liệu phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, sinh thái của tỉnh… Tăng cường đầu tư đồng bộ từ khâu bảo tồn, nghiên cứu khoa học, sản xuất, quản lý giống, nguồn giống gốc đến sản xuất, khai thác, chế biến, phân phối, tiêu thụ sản phẩm dược liệu. Ðể khai thác tiềm năng, thế mạnh về dược liệu, Tỉnh ủy Kon Tum đã ban hành Nghị quyết chuyên đề về phát triển dược liệu với mục tiêu đến năm 2030, hình thành được vùng trồng dược liệu tập trung với diện tích sâm Ngọc Linh khoảng 10 nghìn ha, các cây dược liệu khác khoảng 15 nghìn ha, sản lượng các loại dược liệu đạt trên 130 nghìn tấn. Ðến năm 2045, tỉnh Kon Tum phấn đấu trở thành trung tâm dược liệu lớn của cả nước với 16 nghìn ha sâm Ngọc Linh, 20 nghìn ha cây dược liệu khác.
Trên cơ sở này, Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo lập quy hoạch phát triển từng loại dược liệu cho phù hợp, chú trọng đến các huyện trọng điểm phát triển dược liệu như Tu Mơ Rông, Ðăk Glei, Kon Plông… phấn đấu mỗi năm ngành dược liệu đóng góp khoảng 10% tổng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp của tỉnh. Xây dựng phương án thí điểm trồng sâm Ngọc Linh và dược liệu dưới tán rừng đặc dụng, kết hợp với bảo vệ rừng bền vững, phát triển sản phẩm đặc hữu sâm Ngọc Linh Kon Tum gắn với đẩy mạnh quảng bá và khẳng định thương hiệu sản phẩm tại thị trường trong nước và quốc tế.
Tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng, các huyện, thành phố tổ chức rà soát quỹ đất nông nghiệp, diện tích rừng và đất lâm nghiệp phù hợp với phát triển dược liệu để định hướng và giới thiệu cho các nhà đầu tư, người dân tham gia trồng và phát triển dược liệu trên địa bàn. Bên cạnh đó, đã rà soát, xác định danh sách các loài dược liệu có nhu cầu sử dụng lớn và có giá trị kinh tế cao, có khả năng phát triển phù hợp với điều kiện khí hậu tỉnh Kon Tum để trồng thực nghiệm, thí điểm trước khi trồng theo quy mô công nghiệp tại vùng trọng điểm ở 3 huyện: Ðăk Glei, Tu Mơ Rông và Kon Plông.
Phấn đấu trở thành trung tâm dược liệu
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum Lê Ngọc Tuấn, cho biết: Ðược thiên nhiên ưu đãi, ban cho cây sâm Ngọc Linh – “quốc bảo” của Việt Nam, nên Kon Tum sẽ tiếp tục mở rộng diện tích trồng và tăng cường chế biến sâu, đa dạng các sản phẩm, hàng hóa từ sâm Ngọc Linh. Theo kế hoạch, tỉnh đã xây dựng quy hoạch 1.220ha trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh để phát triển các loài dược liệu; xây dựng phương án giao rừng, cho thuê rừng với tổng diện tích hơn 102.000ha, trong đó có 10.000ha rừng để phát triển sâm dưới tán rừng.
Tỉnh đề ra mục tiêu, đến năm 2030, diện tích vùng trồng dược liệu tập trung đạt khoảng 25.000ha, trong đó diện tích rừng tự nhiên có trồng sâm Ngọc Linh khoảng 10.000ha (100 triệu cây); sản lượng các loại dược liệu đạt trên 130.000 tấn. Hình thành mới 5 cơ sở sản xuất giống thương phẩm đối với các loài dược liệu có giá trị kinh tế cao, bảo đảm nguồn gốc, chất lượng, phù hợp với từng tiểu vùng khí hậu để đáp ứng nhu cầu mở rộng diện tích dược liệu… Mỗi huyện, thành phố hình thành ít nhất 1 cơ sở sản xuất, cung ứng giống dược liệu có chất lượng, đáp ứng được nhu cầu trồng dược liệu trên địa bàn; 100% cây giống dược liệu được kiểm soát về nguồn giống; khai thác khoảng 5.000 tấn dược liệu các loại, trong đó khai thác từ tự nhiên 700 tấn; khai thác từ dược liệu trồng khoảng 4.300 tấn…
Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Tấn Liêm, để hình thành được vùng dược liệu trọng điểm quốc gia và sớm trở thành trung tâm sản xuất dược liệu lớn của cả nước, tỉnh Kon Tum đang đề nghị Chính phủ cho chủ trương xây dựng chương trình/dự án đầu tư phát triển dược liệu trọng điểm quốc gia sử dụng Ngân sách hỗ trợ của Trung ương; đồng thời ban hành chương trình phát triển sâm Ngọc Linh đến năm 2030 và định hướng đến 2045 để các địa phương chủ động triển khai thực hiện nhằm thúc đẩy mở rộng diện tích có sâm Ngọc Linh, đa dạng các sản phẩm chế biến từ sâm để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Bên cạnh đó, tỉnh Kon Tum đề nghị được thực hiện thí điểm trồng sâm Ngọc Linh dưới tán rừng đặc dụng kết hợp với bảo tồn đa dạng sinh học và quản lý bảo vệ bền vững tài nguyên rừng đặc dụng.
“Trên cơ sở đánh giá mô hình thí điểm phát triển các loài dược liệu có giá trị trong rừng đặc dụng của cả nước, chúng tôi đề nghị Chính phủ ban hành cơ chế hỗ trợ phát triển dược liệu, nhất là cơ chế tiếp cận vốn vay ưu đãi để khuyến khích người dân, doanh nghiệp đầu tư mở rộng phát triển dược liệu nói chung và sâm Ngọc Linh nói riêng” – Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum cho biết thêm.
