BVR&MT – Theo Viện trưởng Lê Minh Trí, trong vụ Việt Á, cơ quan điều tra, VKS, tòa án cùng nghiên cứu, đề xuất cấp chủ trương chính sách hình sự phân hóa thành 3 loại.
Chiều 20/3, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tiến hành phiên chất vấn với Viện trưởng VKSND Tối cao Lê Minh Trí.
Đặt câu hỏi tại phiên chất vấn, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (đoàn Nam Định) cho rằng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần chỉ đạo phải tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế và phòng, chống tham nhũng.
“Viện trưởng cho biết quan điểm, các giải pháp để vừa không bỏ lọt tội phạm, xử lý nghiêm tham nhũng đồng thời thực hiện đúng chủ trương của Đảng về bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, vì lợi ích chung?”, bà Hoa chất vấn.
Trả lời, Viện trưởng Lê Minh Trí cho biết vấn đề này ông trăn trở, suy nghĩ và phát biểu tại một số hội nghị khác nhau.Ông nói bản thân và ngành kiểm sát xác định vẫn quyết tâm cao trong việc đấu tranh hiệu quả công tác với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Viện trưởng chỉ rõ phải xử lý nghiêm các đối tượng cầm đầu, chủ mưu, vụ lợi, chiếm đoạt, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Tuy nhiên, qua thực tiễn các vụ án, việc áp dụng pháp luật có những trường hợp thực hiện theo mệnh lệnh của cấp trên hoặc cấp trên gợi ý phải chấp hành. Hay cấp dưới tham mưu song không đúng, không đầy đủ nhưng không kiểm soát được, quyết sai hoặc có yếu tố rủi ro, bất cập, ngoài dự kiến, bất khả kháng.
Với những yếu tố đó, theo ông Trí, khi họ chủ động, khắc phục hoàn toàn hậu quả hay thấy sai sửa, hợp tác, giúp điều tra để điều tra làm rõ các vụ án nhưng nếu áp dụng miễn, giảm, tha với luật hiện hành có vướng.
Ông dẫn điều 8 của Bộ luật hình sự nêu khi tính chất nguy hiểm xã hội không đáng kể, nhưng “không đáng kể thì không có định lượng” nên rất khó. Với điều 29 luật này có những điều khoản miễn, có thể miễn nhưng có điều kiện.
Song với giai đoạn đất nước phát triển, những lỗi mang tính vô ý, không có chủ đích chiếm đoạt, vụ lợi thì với những điều khoản luật cần rà soát, sửa điều luật cụ thể liên quan “hậu quả không lớn nhưng vẫn bị xử lý hình sự”.
Viện trưởng Lê Minh Trí dẫn lại một số vụ án lớn như vụ Việt Á, cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa ngồi lại với nhau nghiên cứu đề xuất cấp thẩm quyền có chủ trương về chính sách hình sự phân hóa thành 3 loại.
Trong đó một loại xử lý nghiêm, một loại giảm và một loại không xử lý hình sự, chỉ xử lý Đảng, hành chính.Tuy nhiên, ông chỉ rõ với từng vụ án cụ thể, với tính đặc biệt nghiêm trọng, nhiều đối tượng, các cơ quan chức năng tham mưu đề xuất, còn tổng thể áp dụng cho các vụ án trên toàn quốc thì chưa có.
Ông nêu thêm với điều 29 của Bộ luật hình sự hiện nay nếu vận dụng mới làm được, còn áp dụng, đối chiếu với pháp luật là sai. Chưa kể vận dụng nhiệm kỳ này được chứ nhiệm kỳ sau không biết có được hay không.
Viện trưởng VKSND Tối cao cho biết từng kiến nghị với Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng khi ông còn làm Thường trực Ban Bí thư rằng,Đảng có văn bản 69 nêu rõ khi chấp hành mệnh lệnh cấp trên mà sai thì không kỷ luật. Ông Trí đề nghị cụ thể hóa nội dung này bằng các quy định của pháp luật.
“Đây là việc lớn, cần có sự đồng bộ để các cơ quan cùng điều chỉnh các điều luật cụ thể, như quy định gây thiệt hại 100 triệu đồng bị xử lý hình sự”, ông Trí nói và đề nghị cần giảm phạt tù, tăng phạt tiền.
“Như phương án xử lý vụ Việt Á là vận dụng pháp luật và xin chủ trương, chứ không áp dụng pháp luật được”, ông Trí nói thêm và cho biết, đây là việc lớn phải đồng bộ chủ trương, chính sách pháp luật, hình sự để điều chỉnh.
Ông nêu tiếp điều 219 Bộ luật hình sự 2015 (tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí), hoặc điều 360 (tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng), chỉ gây thiệt hại 100 triệu đồng đã khởi tố hình sự.
Từ đó, Viện trưởng VKSND đề nghị phải xem xét lại, bởi mức này áp dụng từ năm 1999. Bây giờ sửa luật rồi nhưng mức xác định vẫn là 100 triệu đồng. “Trong tình hình hiện nay, như vậy không phù hợp”, ông Trí nói.
Ông đề nghị cần nghiên cứu tăng chế tài phạt tiền, giảm chế tài phạt tù, đảm bảo xử lý nghiêm người chủ mưu, cầm đầu, chiếm đoạt, vụ lợi; nhưng vẫn đảm bảo tính nhân văn với những người đối mặt với rủi ro.
Ông dẫn thêm, Luật Đất đai hiện đang sửa vì có nhiều bất cập, nên xử lý các vấn đề về đất đai rủi ro rất lớn. “Cái nào cần nghiêm cần xử lý nghiêm, cái nào cần nhân văn thì nhân văn để giữ ổn định phát triển”, ông Trí nói.
