BVR&MT – Câu chuyện bà Nguyễn Thị Bích Liên (59 tuổi, ngụ Hà Nội) sống sót sau 7 ngày rơi xuống vực sâu ở núi Yên Tử là chuyện rất may mắn.
Tuy nhiên, còn may mắn hơn nữa khi bà Liên đã biết tự cứu lấy mình nhờ việc ăn cây dương xỉ, củ lạc tiên, uống nước cặn để duy trì sự sống trong suốt 1 tuần.
Theo lời kể của bà, những ngày ở dưới vực sâu, bà vẫn bình tĩnh, không có tâm lý buông xuôi, bỏ cuộc mà tự đấu tranh để sinh tồn, chờ được giải cứu.
Có nhiều cách để sinh tồn nhưng quan trọng nhất là nguyên tắc số 3, đó là nguyên tắc giới hạn sức chịu đựng cuối cùng của cơ thể người. Đó là 3 giây giữ bình tĩnh, 3 phút không có không khí, 3 giờ không có nơi trú ẩn trong môi trường khắc nghiệt, 3 ngày không có nước và 3 tuần không có thức ăn.
Bình tĩnh là kỹ năng quan trọng nhất. Giữ bình tĩnh giúp người bị nạn sáng suốt ra các quyết định chính xác để tồn tại, không mắc sai lầm khiến tình hình tệ hơn.
Những tai nạn liên quan đến thiếu không khí có rất nhiều, như chết đuối, chết ngạt do khói, chết do bị vùi lấp, sập nhà, sạt lở, lũ quét… Khi đó, người bị nạn phải nhanh chóng thoát khỏi tình trạng trên càng sớm càng tốt, đừng để quá 3 phút sẽ mất cơ hội sống sót. Về mặt khoa học, nếu não thiếu ôxy trong vòng 6 phút sẽ tổn thương vĩnh viễn, tế bào não không thể phục hồi như cũ.
Nhanh chóng tìm nơi trú ẩn an toàn là để tránh các tình huống xấu khác có thể xảy ra tiếp tục làm ảnh hưởng tới sức khỏe như mưa, gió, nóng bức, lạnh giá, thú dữ. Phải quan sát xung quanh để tìm nơi trú ẩn an toàn, có thể dựng “nhà chòi” như tuổi thơ chúng ta thường chơi đùa.
Nước rất quan trọng để tế bào sống và hoạt động, thức ăn cung cấp năng lượng cho cơ thể sống sót. Như vậy, chúng ta tìm được nguồn nước sạch là tối quan trọng để sinh tồn. Đối với thức ăn, người bị nạn phải phân biệt loại nào ăn được, loại nào không. Tránh ăn những thứ có độc như lá ngón, ấu trùng ve sầu. Rất may, bà Liên ăn lá dương xỉ và củ lạc tiên – là các loại cây không độc.
Miền Tây Nam Bộ có một loài dương xỉ đã trở thành món đặc sản mà người địa phương gọi là đọt chạy hay rau choại. Đây là loại dây leo thuộc họ dương xỉ, mọc tự nhiên ở các cánh rừng hay nơi bưng biền bỏ hoang, nhất là vùng đất nhiễm phèn. Thân cây rất dài (đến khoảng 20 m), có nhiều rễ bám chặt vào thân các loại cây khác như cây tràm. Lá kép hình lông chim có chiều dài gần cả mét. Lá non màu nâu pha lẫn xanh nhạt và trên đầu lá non uốn cong, thoạt nhìn ta liên tưởng đến hình con cuốn chiếu cuộn mình. Đây là một loại rau sạch có vị thơm, ngọt nhẹ đặc trưng, nhơn nhớt và được các bà nội trợ miệt vườn khéo tay chế biến thành những món ăn ngon như: đọt choại luộc chấm nước mắm kho quẹt hoặc nước mắm tỏi ớt, đọt choại nấu canh chua hay nhúng lẩu, xào tép,…
Bác sĩ Nguyễn Thành Úc
