BVR&MT – Từ ngày 13 – 18/12 sẽ diễn ra Kỳ họp thứ 16 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 của Unesco dưới hình thức trực tuyến. Tại điểm cầu Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương cùng đại diện lãnh đạo 4 tỉnh: Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu và Sơn La tham dự kỳ họp.
Tại kỳ họp này, Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 của UNESCO sẽ xem xét 48 hồ sơ ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, 6 hồ sơ ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, 5 đề xuất đăng ký vào danh sách Thực hành tốt về di sản văn hóa phi vật thể.
Bên cạnh đó là nhiều nội dung khác như thẩm định báo cáo các chu kỳ đầu tiên của báo cáo định kỳ về thực hiện Công ước và tình trạng hiện tại của các di sản được ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại của các quốc gia thành viên ở Mỹ La tinh và Caribe; thẩm định báo cáo của các quốc gia không phải thành viên của Công ước về tình trạng di sản được ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; thảo luận các báo cáo của Ban thư ký về diễn đàn của các tổ chức phi chính phủ, Quỹ di sản văn hóa phi vật thể, công nhận các tổ chức phi chính phủ mới…
Ủy ban Liên chính phủ sẽ xem xét Hồ sơ nghệ thuật Xòe Thái của Việt Nam ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại vào khoảng thời gian 16h15 đến 19h15 ngày 15/12/2021.
Nghệ thuật Xòe được thực hành tại các bản của người Thái chủ yếu ở 4 tỉnh: Yên Bái, Lai Châu, Sơn La và Điện Biên. Xòe có nghĩa là múa với các động tác tượng trưng cho các hoạt động của con người trong các nghi lễ, sinh hoạt văn hóa, cuộc sống, lao động. Xòe được trình diễn trong nghi lễ, trong đám cưới, lễ hội và các sự kiện văn hóa cộng đồng của người Thái Tây Bắc.
Xòe có 3 loại hình là xòe nghi lễ, xòe vòng, xòe biểu diễn.
Các điệu xòe nghi lễ và xòe biểu diễn thường kết hợp với các đạo cụ và được gọi theo tên đạo cụ như xòe khăn, xòe nón, xòe quạt, xòe sạp… Xòe vòng phổ biến nhất, là màn đồng diễn mà người xòe nối thành vòng tròn trong sự hòa đồng với tất cả mọi người. Xòe nghi lễ phản ánh vũ trụ quan và nhân sinh quan của người Thái gồm thế giới ở trên trời, mặt đất và của thần linh, thể hiện ước vọng của con người cho một cuộc sống no đủ và bình an.
Được xem là vùng đất Tổ của người Thái Đen, đồng bào Thái Mường Lò – Nghĩa Lộ (Yên Bái) hiện đang bảo tồn và lưu giữ 6 điệu xòe Thái cổ gồm: “Khắm khen” (cầm tay nhau hay nắm tay cùng xòe), “Nhôm khăn” (tung khăn), “Đổn hôn” (xòe bước tiến lùi), “Phá xí” (bổ bốn), “Khắm khăn mơi lảu” (nâng khăn mời rượu), “Ỏm lọm tốp mư” (đi vòng tròn vỗ tay).
Ngoài biểu diễn trong đời sống sinh hoạt cộng đồng, tỉnh Yên Bái cũng khuyến khích phát triển loại hình nghệ thuật này thông qua việc tổ chức các chương trình sự kiện văn hóa quy mô lớn, đặc biệt là Lễ hội Văn hóa- Du lịch Mường Lò được tổ chức thường niên đã tôn vinh giá trị đặc biệt của nghệ thuật Xòe Thái.
