BVR&MT – Chọi bò là một hoạt động văn hóa đặc sắc của đồng bào Mông ở vùng cao Nghệ An, thể hiện tinh thần thượng võ và sự gắn bó với vật nuôi trong gia đình. Những cuộc chọi bò đã mang đến sự háo hức, hồi hộp và phấn chấn cho cư dân sinh sống trên đỉnh cao sương phủ.
Anh Xồng Bá Dênh ở bản Ca Nọi, xã Na Ngoi (Kỳ Sơn) dắt chú bò lớn và khỏe nhất của gia đình đến sân tham gia hội chọi bò. Không riêng gì anh Dênh mà nhiều gia đình có bò khỏe ở các bản khác cũng đưa bò đến tham gia hội chọi, số lượng “đấu sĩ” bò lên tới hàng chục con.
Hôm ấy, bò của Xồng Bá Dênh thi đấu với bò của anh Già Bá Chư (màu trắng). Hai “đấu sĩ” có kích thước và cặp sừng tương đương. Bò của anh Chư ít tham gia các trận đấu ở bản, vì chủ nhân thường hay đi làm xa. Trong khi đó, con bò mộng lông đen của Dênh đã giành chiến thắng trong rất nhiều cuộc đấu.
Hai “đấu sĩ” vào cuộc quyết liệt với nhiều miếng võ nguy hiểm nhằm làm cho đối phương lúng túng, dẫn đến sơ hở, buộc phải bỏ chạy.
Trong một tình huống bất ngờ, bò của Già Bá Chư đã nhanh chóng dùng sừng gì chặt mũi đối phương xuống đất, đẩy đối phương vào thế bị động.
Bị đối phương ghì chặt, nguy cơ bị thương ở mắt, cuối cùng chú bò đen của anh Xồng Bá Dênh buộc phải bỏ chạy, kết thúc chuỗi những trận bất bại của “đấu sĩ” bò đen. Phần thắng thuộc về chú bò của Già Bá Chư. Để đảm bảo an toàn cho người dân xem chọi bò, Ban tổ chức đã cắt cử những thanh niên to khỏe, cầm sào và thòng lọng, sẵn sàng ngăn cản những chú bò hiếu chiến tiến về phía khán giả.
Hội chọi bò thường tổ chức theo thể thức thi đấu theo từng vòng, những “đấu sĩ” thắng trong các cuộc đấu được chọn vào chọi ở vòng tiếp theo, cuối cùng là trận chung kết để chọn danh hiệu vô địch. Hôm đó, giải vô địch thuộc về chú bò của Già Bá Chư sau khi đánh bại đối thủ ở trận chung kết.
Kết thúc trận đấu, bà con dân bản ra sân chúc mừng Già Bá Chư và “đấu sĩ” trắng. Sau hội chọi ở bản, dù thắng hay thua, những “đấu sĩ” bò vẫn tiếp tục được chủ nhân chăm sóc, là gia tài lớn của gia đình. Và tiếp tục tham gia ở các hội chọi bò lần sau. Già Bá Chư tâm sự, để có được con bò khỏe, anh phải chăm sóc thường xuyên. Hàng ngày, ngoài chăn thả trên rẫy, tối về anh còn cho thêm cỏ sữa. Bò chiến thắng là một niềm tự hào của cả gia đình, cả bản.
Hội chọi bò từ lâu đã trở thành truyền thống của cộng đồng người Mông. Mỗi khi có hội chọi, người dân không kể già trẻ, trai gái đều tập trung về bãi chọi để theo dõi và cổ vũ cho các chú bò của bản mình. Bà con nói vui rằng: “dân bản ta, cứ có niềm vui là đưa bò đi chọi. Nhờ có hội chọi bò mà người Mông gắn kết với nhau hơn”.