BVR&TM – Dự án Dự trữ Carbon và Bảo tồn Đa dạng Sinh học (CarBi) II được chính thức khởi động ngày 30/5/2019 tại Lễ ký kết Biên bản Ghi nhớ (MOU) giữa WWF và UBND tỉnh Quảng Nam tại Hội nghị Tăng cường quan hệ giữa tỉnh Quảng Nam với các tổ chức phi chính phủ nước ngoài và các đối tác. Mục tiêu của dự án là góp phần vào việc bảo vệ, phục hồi và thúc đấy sử dụng bền vững các hệ sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh học khu vực Trung Trường Sơn.
Dựa vào thành quả giai đoạn I (2011 – 2017), Dự án Carbi giai đoạn II đặt mục tiêu tăng cường quản lý tài nguyên thiên nhiên của khu vực rừng tự nhiên xuyên biên giới, trải dài 242.000 héc-ta tại hai tỉnh Thừa Thiên Huế và Quảng Nam của Việt Nam và hai tỉnh Sekong và Salavan của Lào.
Giai đoạn I của dự án đã chứng kiến những thay đổi tích cực về nhận thức và hành động của người dân tại xã A Roàng và Thượng Nhật khi được hai nhóm thanh niên tình nguyện tuyên truyền về bảo tồn. Do đó, mô hình này sẽ được nhân rộng với ít nhất 10 nhóm mới tại hai tỉnh.
Trong giai đoạn II (2019 – 2014), CarBi sẽ tiếp tục tập trung vào giải quyết các mối đe doạ lớn đối với đa dạng sinh học và hệ sinh thái trong khu vực với nhiều hoạt động mở rộng và tăng cường. Tăng cường sự tham gia của người dân địa phương, những người phần lớn phụ thuộc vào nguồn tài nguyên cho kế sinh nhai, nhằm nâng cao nhận thức và khuyến khích họ thay đổi hành vi vì bảo tồn là một trong những triết lý hoạt động chủ đạo của dự án.
Dự án Carbi giai đoạn II sẽ triển khai những chương trình hỗ trợ sinh kế cho người dân, nhằm giảm động cơ khai thác tài nguyên thiên nhiên bất hợp pháp.
Một cách tiếp cận mới đó là chương trình Quỹ Phát triển Thôn – được quản lý bởi chính người dân để thay đổi sinh kế hay gia tăng thu nhập từ các hoạt động nông lâm kết hợp hoặc sinh kế khác. Ít nhất 50 thôn, trong đó có 30 thôn tại hai tỉnh Thừa Thiên Huế và Quảng Nam, sẽ được hưởng lợi từ hoạt động này.
Dự án CarBi giai đoạn II được triển khai bởi WWF-Việt Nam với nguồn tài trợ từ Bộ Môi trường, Bảo tồn và An toàn Hạt nhân của Liên bang Đức, tài trợ thông qua WWF và KfW – Ngân hàng Tái thiết Đức. Đối tác chính của dự án tại hai tỉnh Quảng Nam và Thừa Thiên Huế là: Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn; Chi Cục Kiểm lâm; Khu Bảo tồn Sao la; Vườn Quốc gia Bạch Mã và chính quyền các huyện và xã quản lý khoảng hơn 100 thôn, bản của hai tỉnh. Lễ ký kết giữa WWF và UBND tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ được diễn ra trong buổi Hội thảo Khởi động dự án vào ngày 6/6 tới.
Khu vực Trung Trường Sơn là một trong những nơi có những cánh rừng tự nhiên liền mạch rộng lớn nhất châu Á. Nơi đây có tính đa dạng sinh học cao với 134 loài động vật có vú và hơn 500 loài chim. Đặc biệt, một số loài động vật quý hiếm và đặc hữu trong khu vực mới chỉ được khoa học biết tới trong mấy thập kỷ gần đây như Sao la (Pseudoryx nghetinhensis) và Mang lớn (Muntiacus vuquanghensis). Tuy nhiên, cũng giống như hầu hết các khu vực có thiên nhiên trù phú khác tại châu lục, sinh cảnh nơi đây đang bị đe doạ bởi nhiều hoạt động phát triển của con người như chuyển đổi mục đích sử dụng rừng hợp pháp và bất hợp pháp trên diện rộng; khai thác gỗ bất hợp pháp; và săn bắt và buôn bán động vật hoang dã trái phép. Những vấn đề khác cũng nghiêm trọng không kém như hạn chế trong thực thi pháp luật, sự phụ thuộc của người dân địa phương vào nguồn tài nguyên thiên nhiên rừng cũng như hiểu biết ít về mối liên hệ giữa gìn giữ hệ sinh thái và sự thịnh vượng của với cuộc sống con người.
Hiện nay, mối đe doạ lớn nhất đối với các loài hoang dã trong khu vực đó là nạn đặt bẫy nhằm phục vụ nhu cầu buôn bán, tiêu thụ thịt động vật hoang dã ngày càng cao, đặc biệt tại các đô thị lớn. Do đó, để hỗ trợ các hoạt động bảo tồn trực tiếp tại các KBT, chấm dứt buôn bán và tiêu thụ các loài hoang dã sẽ là một trong những trọng tâm hoạt động của dự án trong thời gian tới. Dự án sẽ xác định những điểm nóng chợ buôn bán và nhà hàng phục vụ thịt động vật hoang dã; hợp tác với chính quyền địa phương để tăng cường thực thi pháp luật với sự kết hợp của nhiều ban ngành; và thúc đẩy hợp tác giữa Lào và Việt Nam trong cuộc chiến này.
Bích Ngọc
