BVR&MT – Hồng Ngự là huyện biên giới đầu nguồn phía Bắc của tỉnh Đồng Tháp, có Sông Tiền chảy qua nên đời sống người dân nơi đây gắn liền với nghề nông nghiệp. Trong quá trình sản xuất nông nghiệp, người dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sai quy trình gây ảnh hưởng đến môi trường là điều khó tránh khỏi.
Hàng năm, tình hình thời tiết bất thường như hạn hán, mưa, giông lóc, sạt sở bờ sông đã ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của nhân dân. Mỗi mùa nước lũ về, Hồng Ngự là nơi bị ảnh hưởng hứng chịu đầu tiên. Tuy nhiên, ý thức bảo vệ môi trường (BVMT) của một bộ phận dân cư chưa cao, nhận thức chưa đầy đủ và thiếu quan tâm, còn thờ ơ đứng ngoài cuộc, thiếu tích cực đồng hành cùng chính quyền, đến công tác BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu, xem đây là nhiệm vụ của chính quyền.
Đặc biệt, một số hộ làm nông, người dân chưa ý thức thu gom, còn vứt bừa bãi bao bì, vỏ chai nhựa thuốc bảo vệ thực vật ra bờ mương hay ven các bờ ruộng. Mặc dù, đã được bố trí sẵn những hố chứa bao bì, vỏ thuốc nhưng họ vẫn chưa thu gom tập trung để tiêu hủy sau mỗi lần sử dụng.
Bên cạnh đó, nhiều năm trở lại đây, sự biến đổi khí hậu làm cho chất lượng nguồn nước suy giảm; điều kiện an toàn vệ sinh môi trường; cung cấp nước sạch ở một số nơi chưa bảo đảm; các thảm hoạ do thiên tai và những diễn biến xấu về khí hậu đang tăng, đặt công tác BVMT trước những thách thức lớn.
Trước thực trạng trên, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của lãnh đạo huyện Hồng Ngự chú trọng công tác BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu. Chỉ đạo tập trung tuyên truyền các nội dung liên quan đến hoạt động vệ sinh môi trường như thu gom rác thải; vệ sinh nơi công cộng; chặt mé cây xanh, phát quang bụi rậm, trồng cây xanh, hoa trước nhà, cổng nhà, nơi thờ tự tạo môi trường cảnh quang xanh – sạch – đẹp. Các cuộc sinh hoạt, họp lệ các chi, tổ, hội, các câu lạc bộ, đội, nhóm nòng cốt để tuyên truyền, vận động BVMT; bằng hình ảnh trực quan như phát tờ rơi, treo panô, áp phích; tận dụng triệt để hệ thống truyền thanh cấp huyện, cấp xã tác động thường xuyên, liên tục nâng cao nhận thức của người dân trên địa bàn huyện.
Bên cạnh, còn có sự cộng hưởng trách nhiệm tích cực của các tổ chức tôn giáo; các chức sắc, chức việc lồng ghép vào những ngày lễ trọng đại, sinh hoạt thường kỳ của các tôn giáo, các câu lạc bộ. Tuyên truyền, vận động giúp tín đồ các tôn giáo nắm bắt, cập nhật thường xuyên những kiến thức, nâng cao tinh thần đoàn kết, hành động vì môi trường và biến đổi khí hậu; chung tay BVMT, cảnh quang thiên nhiên, nguồn tài nguyên nước. Xây dựng các mô hình cổng nhà, sân vườn, công trình vệ sinh, đường làng ngõ xóm, khu vui chơi giải trí, địa điểm sinh hoạt văn hóa cộng đồng xanh- sạch – đẹp; bảo vệ giữ gìn vệ sinh nơi ở, nơi thờ tự và nơi công cộng; bảo vệ nguồn thủy sản, nước sạch trong ăn, uống hợp vệ sinh; vận động các tín đồ và nhân dân không sử dụng vật liệu cháy nổ, những phương tiện tạo ra những sản phẩm độc hại hay thực hiện quy trình sản xuất gây ô nhiễm môi trường. Khuyến cáo không sử dụng chất cấm, chất kích thích và chất bảo vệ thực vật không đúng quy định trong chăn nuôi, sản xuất, chế biến, dịch vụ gây hại cho người và môi trường sản xuất, nuôi trồng, bảo đảm an toàn thực phẩm.
Từ đó tạo sức lan tỏa trong cộng đồng dân cư, làm xuất hiện nhiều nhân tố mới, cách làm hay, những tập thể, cá nhân có những đóng góp tích cực tham gia cùng chính quyền, MTTQ về BVMT và ứng phó biến đổi khí hậu.
Điển hình tiêu biểu hoạt động hiệu quả tạo lan tỏa tích cực trong cộng đồng dân cư của Nhà thờ Thường Phước với mô hình “Giáo dân Công giáo tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường”; mô hình “Xây dựng hàng rào trồng hoa kiểng” trên địa bàn xã Thường Thới Tiền; mô hình “Tín đồ tôn giáo đăng ký tham gia bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu” (có 320 hộ gia đình là tín đồ Phật giáo Hòa Hảo đăng ký tham gia, trên địa bàn xã Phú Thuận B); Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên đã xây dựng, phát động khơi dậy mạnh mẽ một số mô hình hoạt động song hành như: Hội Liên hiệp Phụ nữ với mô hình “5 không, 3 sạch”, có 11 tổ và 3.770 thành viên; đoạn đường 03 sạch ở 11/11 xã thực hiện một số nội dung như làm hàng rào, cột cờ, trồng hoa kiểng, xây dựng nhà vệ sinh, thường xuyên vệ sinh quét dọn nhà cửa,..với chiều dài 24 km. Mô hình thu gom và xử lý rác thải trong sản xuất nông nghiệp tại thị trấn Thường Thới Tiền (mô hình được Hội Nông dân Tỉnh triển khai thí điểm), bố trí 25 thùng gom rác thải tại khu 2.600ha; Đoàn Thanh niên với những hoạt động cụ thể có ý nghĩa thiết thực làm sạch môi trường như “Ngày thứ bảy tình nguyện”; “Ngày chủ nhật xanh”; xây dựng 03 Tổ tự quản vệ sinh môi trường ở 03 xã nông thôn mới với 45 thành viên; phát động mô hình văn phòng xanh; mô hình tuyến đường sáng – xanh – sạch – an ninh tại 11 xã,…. Từ các mô hình trên, đã tạo thói quen và nâng cao ý thức về BVMT trong cộng đồng; tăng cường trách nhiệm, thu hút mọi nguồn lực, tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp, cá nhân và cộng đồng dân cư sống trên địa bàn tích cực tham gia, ngăn ngừa ô nhiễm và BVMT ở khu dân cư.
Xác định công tác BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu là một trong những nội dung quan trọng trong đời sống xã hội, thời gian qua, cả hệ thống chính trị các cấp trong huyện đều vào cuộc, kết hợp phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc đã tác động chuyển biến nhận thức người dân thay đổi thái độ sống hình thành ý thức tự giác trong BVMT, ứng phó biến đổi hậu, trở thành nhân tố bảo đảm sức khoẻ và chất lượng cuộc sống của nhân dân, góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, nâng cao đời sống dân trí.
Trần Thắng
