BVR&MT – Rời quân ngũ sau những năm tháng cống hiến tuổi thanh xuân cho đất nước, trở về gắn bó với quê hương, sống cuộc đời bình lặng của những người nông dân chất phác. Tròn 30 năm, người cựu chiến binh Phan Văn Hòa, trú tại xã Vĩnh Thành (Yên Thành, Nghệ An) không ngừng nghiên cứu, lai tạo thành công giống lúa thảo dược không chỉ cho hạt gạo thơm ngon, bổ dưỡng, mà còn có tác dụng chữa bệnh tiểu đường.
Dẫn chúng tôi đi thăm cánh đồng lúa thảo dược ngay cạnh công ty ở km11 Quốc lộ 7A xã Vĩnh Thành – Yên Thành. Ông Phan Văn Hòa mang xuống một bao tải nhanh chóng đem vào phòng thí nghiệm của mình. Những công nhân đang làm việc tại xưởng cho biết, ông Hòa đi lấy nguyên liệu từ cây lúa thảo dược mang về tiếp tục nghiên cứu hoàn thành một đề tài khoa học do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An đặt hàng. Hiện tại, Công ty Trách nhiệm hữu hạn (TNHH) Khoa học và Công nghệ Vĩnh Hòa do cựu chiến binh Phan Văn Hòa làm Giám đốc đang duy trì 26 lao động thường xuyên, khoảng 500 lao động thời vụ.
Cởi mở thân tình, ông cho biết: Sau 10 năm trong quân ngũ, năm 1984 trở về địa phương, xây dựng gia đình, sống cuộc đời bình lặng của những người nông dân chất phác. Thấy bà con nông dân quanh năm chân lấm tay bùn nhưng “giống lúa lai đắt lại không chủ động khâu giống, có năm dân làng mua phải giống không tốt nên chịu cảnh mất mùa. Chính vì vậy, ông ấp ủ nghiên cứu giống lúa chất lượng cao cho bà con. Trong hơi trà vị lạ, chúng tôi tò mò bởi vị thanh, mát dịu ở cổ họng khi cầm chén trà lên thưởng thức. “Trà thảo dược được tạo ra từ rơm rạ của giống lúa thảo dược VH1 đấy các chú” – Ông Hòa niềm nở tâm tình.
Trong câu chuyển thủ thỉ với người nông dân chất phúc thật thà, chúng tôi càng lắng đọng hơn về quá trình tìm hương lúa chất lượng trên chính mảnh đất quê lúa Yên Thành của xứ Nghệ. Năm 1984, ông Phan Văn Hòa xuất ngũ trở về quê hương theo chế độ bệnh binh. Lúc bấy giờ, vùng chiêm trũng Vĩnh Thành vẫn còn hoang vu, ngập nước, cuộc sống người dân còn bữa đói, bữa no. Ông Hòa thường dùng số gạo mình được cấp hằng tháng theo chế độ bệnh binh để chia đều cho bà con lối xóm. Cũng thời gian này, người dân trong xã thấy ông Hòa mải miết trên cánh đồng của xã, ông cứ ghi chép gì đó mà không ai hiểu được. Chỉ bà Phan Thị Loan, vợ ông Hòa mới rõ.
“Nhiều đêm, ông ấy không ngủ được, tôi tưởng ông bệnh tình gì nên gặng hỏi. Mãi ông mới nói là muốn tạo giống lúa mới, sản xuất tăng vụ 3 để nông dân trong vùng không bị đói. Nói là làm, ông bán hết lợn gà, cầm cố nhà cửa vào Vinh mua hơn 1 tạ giống lúa chở về vận động nhân dân thôn Văn Điển sản xuất vụ 3 trên cánh đồng” – Bà Phan Thị Loan nhớ lại. Người dân trong xã phấn khởi dõi theo vụ lúa thứ 3 trên cánh đồng đất xã nhà, nó đã phát triển rất tốt, hạt lúa đã căng tròn. Thế nhưng ông Hòa và những nông dân thôn Văn Điển đành chấp nhận thất bại do nước trắng đồng, chuột và sâu bọ tập trung phá hoại. Tất cả tiền giống đều mất trắng, cựu chiến binh Phan Văn Hòa lâm vào cảnh nợ nần.
Không nản chí, ông Hòa lại cùng vợ con lao vào nhận khoán những vùng đất sình lầy, khai hoang sản xuất. Rồi ông đắp đê trồng lúa kết hợp nuôi cá, đặc biệt tăng vụ thành công trên cánh đồng trũng, chỉ trong 3-4 năm gia đình đã trả được nợ nần và có của ăn, của để. Những kinh nghiệm trong sản xuất cây lúa được ông ghi chép rất cẩn thận, không ngừng đọc sách, tài liệu để tiếp tục theo đuổi ước mơ lai tạo ra giống cây lúa có năng suất cao, chất lượng tốt.
Năm 2001, nhờ người tư vấn, ông làm thủ tục, thành lập Công ty TNHH Vĩnh Hòa. Trình đề án với Sở Nông nghiệp ý tưởng tìm giống lúa thuần chất lượng cao, ai cũng ủng hộ. Lãnh đạo tỉnh gửi công văn cho các viện giống cây trồng nhờ giúp đỡ ông. “Thật may, tôi gặp và được giáo sư Vũ Tuyên Hoàng – Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Việt Nam đưa đến Viện Cây lương thực. Viện này cho tôi 5 loại giống về trồng khảo nghiệm. Rồi giáo sư lại đưa tôi đến Viện Cơ điện lấy mẫu phân về ứng dụng phân vi sinh vào sản xuất lúa” – ông Hòa nhớ lại.
Mở đầu vụ mùa năm 2005, ông gieo trồng lúa giống trên diện tích 6ha, vụ tiếp theo ông thuyết phục lãnh đạo xã Hoa Thành vận động nông dân đưa vào gieo cấy giống lúa AC5. Ðến vụ thu hoạch, kết quả thật bất ngờ, lúa cho năng suất cao không thua kém lúa lai, ai cũng phấn khởi. Trong 5 giống đó, ông chọn được giống AC5. Vụ mùa 2005, chính quyền xã Hoa Thành vận động bà con đưa vào gieo cấy giống lúa AC5, và kết quả thành công đến không ngờ, lúa cho năng suất rất cao. Giống lúa AC5 của ông dần lan ra các xã trong huyện Yên Thành và các huyện Đô Lương, Hưng Nguyên, TP. Vinh… Theo ông Hòa, làm giống AC5 rẻ, năng suất cao (bình quân 7,2 tấn/ha/vụ), bán cao hơn 15 giá so với giống lúa lai. Giống lúa AC5 làm đúng quy trình kỹ thuật cho chất lượng gạo thơm ngon, dinh dưỡng cao. Năm 2006, 2007, khi đã được khẳng định về chất lượng, tiếng tăm về giống lúa AC5 của ông Hòa vừa cho năng suất cao, vừa thơm ngon đã lan rộng ra nhiều xã trong huyện Yên Thành và các huyện khác trong tỉnh.
Từ giống lúa này, công ty đã chế biến sản phẩm gạo mang thương hiệu Gạo Xứ Nghệ được thị trường chấp nhận. Năm 2008, giống lúa AC5 của Công ty TNHH Khoa học và Công nghệ Vĩnh Hòa đã được Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm mua bản quyền. Từ đó, công ty độc quyền sản xuất, kinh doanh giống lúa thuần AC5 trên địa bàn từ Bắc Trung bộ đến Nam Trung bộ. Sau khi đã có bản quyền, công ty đã liên kết với các địa phương như huyện Diễn Châu, Yên Thành, Ðô Lương (Nghệ An), Ðức Thọ (Hà Tĩnh) đẩy mạnh sản xuất, tiêu thụ lúa thương phẩm cho nông dân. Cũng trong thời gian này, ông Hòa còn tạo bất ngờ lớn hơn khi công bố lai tạo thành công giống lúa đặc biệt – lúa thảo dược VH1 mà theo các nhà khoa học, đây là giống lúa quý hiếm ở Việt Nam cho sản phẩm gạo có đặc tính thảo dược.
Để có kết quả đó, ông Hòa đã ứng dụng thành công phân vi sinh vào sản xuất. Loại phân này có chứa các chất men vi sinh vật kháng bệnh hại lúa, như các loại vắc-xin tiêm phòng bệnh cho con người, vì thế giống AC5 được coi là “gạo sạch”, người tiêu dùng rất thích. Ông xây dựng thương hiệu “Gạo xứ Nghệ” với bao bì kiểu dáng bền đẹp, ép chân không, được Cục Bảo vệ thực vật và Viện Dinh dưỡng kiểm định chặt chẽ chất lượng, dư lượng thuốc trừ sâu và chì đều dưới mức cho phép.
“Rời quân ngũ, tôi luôn ước mơ tạo ra được giống lúa tốt cải thiện cuộc sống cho người nông dân, nên khi lai tạo ra giống lúa chất lượng như AC5, lúa thảo dược, tôi đã chuyển giao công nghệ, kỹ thuật, xem đó như món quà tặng cho bà con. Với những sản phẩm dinh dưỡng đang tạo ra từ lúa gạo, tôi sẵn sàng tặng cán bộ, chiến sĩ bị bệnh tiểu đường đang làm nhiệm vụ ở địa bàn biên giới, biển đảo của Tổ quốc với mong muốn họ duy trì tốt sức khỏe, đáp ứng được công việc” – Ông Phan Văn Hòa khẳng định.
Chia tay vợ chồng cựu chiến binh Phan Văn Hòa, chúng tôi nhớ mãi lời bộc bạch chân thành của họ: “Góp chút công sức để có được những bữa cơm thơm dẻo cho mọi người và chính mình thụ hưởng thì “dại” gì mà không đóng góp. Mình nghèo hoàn cảnh, nghèo tiền bạc chứ không nghèo tấm lòng, nhất là tấm lòng với quê hương, với bà con, làng xóm”.
Chính họ, với tấm lòng đôn hậu, với phẩm chất cao quý của người lính Cụ Hồ, đã trở thành một trong những nhân tố quan trọng góp phần vào công cuộc xây dựng và phát triển quê hương trong giai đoạn mới.
Đình Nguyên
