Nghiên cứu mới từ các nhà khoa học biển làm dấy lên cảnh báo nguy hiểm đối với những con cá mập bị những người câu giải trí rồi thả ra. Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra những kẻ săn mồi đại dương thường tăng nhiệt độ cơ thể sau khi chúng bị bắt, điều này có thể gây ra những tác động lên sinh lý và hành động của chúng.
Cá mập quanh bờ biển Ireland và trên khắp thế giới thường bị những người câu cá cho vui và các nhà khoa học bắt được, sau đó thả trở lại mặt nước. Tuy nhiên, với sự xuất hiện ngày càng nhiều của phương thức đánh bắt rồi thả này, chúng ta liệu có biết đủ nhiều về những ảnh hưởng mà hành động này gây ra đối với sức khỏe và sự an toàn của động vật, mà nhiều loài trong số đó đang bị đe dọa nghiêm trọng không?
Lucy Harding, Ph.D. ứng cử viên từ Trường Khoa học Tự nhiên của Đại học Trinity College Dublin và nhóm cộng tác viên quốc tế đã làm việc trực tiếp với những người điều hành hoạt động câu cá mập để đánh giá mức độ tác động của hoạt động câu cá bắt rồi thả có thể ảnh hưởng đến hành vi và sinh lý ở những con cá mập bơi ở Bahamas, ngoài khơi bờ biển Cape Cá tuyết ở Hoa Kỳ và ở vùng biển Ailen xung quanh Co. Cork.
Nhóm nghiên cứu đã bắt cá mập bằng cách sử dụng cần câu và dây trống (có móc câu), chèn nhiệt kế vào cơ để mà không làm tổn thương chúng để xem sự thay đổi nhiệt độ cơ thể. Họ cũng gắn các thiết bị ghi sinh học vào vây cá mập, ghi lại những thứ như nhiệt độ cơ thể và nhiệt độ nước khi chúng được thả trở lại tự nhiên.
(Ảnh) Lucy Harding và Jenny Bortoluzzi từ Trinity làm việc để đưa đầu dò nhiệt độ vào một con cá mập xanh dài 2m bị bắt ngoài khơi bờ biển Co. Cork, Ireland, tháng 8 năm 2021. Ảnh: Haley Dolton.
Lucy, tác giả tiên phong của bài báo nghiên cứu vừa được xuất bản trên tạp chí Conservation Physiology, nói rằng “các lần đo nhiệt độ lúc trước thể hiện việc bắt cá mập bằng dây sẽ dẫn đến nhiệt độ cơ thể của chúng tăng đột biến nhanh chóng. Một cá mập xanh đã tăng 2,7°C chỉ trong vài phút, về mặt sinh lý học, đây là một mức tăng rất lớn.”
Vì những con cá mập trong nghiên cứu này (Cá mập xanh, Prionace glauca và Cá mập hổ, Galeocerdo cuvier), được coi là “máu lạnh” nên nhiệt độ cơ thể của chúng có thể phù hợp với bất kỳ nhiệt độ nước nào mà chúng đang bơi. Do đó, nhiệt độ cao như vậy là rất bất thường.
Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những con cá mập phải mất tới 40 phút để hạ nhiệt sau khi chúng được thả trở lại nước.
Nick Payne, Trợ lý Giáo sư tại Trường Khoa học Tự nhiên của Trinity, nói rằng “những kết quả này chứng minh cá mập phải chịu đựng đau đớn trong quá trình đánh bắt rồi thả ra. Chúng tôi vẫn chưa biết liệu việc nhiệt độ tăng lên nhanh chóng do đánh bắt có tác hại cho cơ thể của chúng hay không, đó là điều quan trọng cần nghiên cứu chi tiết hơn trong tương lai.”
(Ảnh) Lucy Harding và các cộng tác viên từ Beneath the Waves làm việc để gắn một thiết bị ghi sinh học vào vây của một con cá mập xanh ở Cape Cod, vào tháng 9 năm 2019. Ảnh: Hana Isihara.
Sự gia tăng nhiệt độ cơ thể nhiều và nhanh trong khi những con vật này đang ở ngoài tự nhiên là điều bất thường, các tác giả hy vọng nghiên cứu của họ có thể giúp ích cho việc quản lý chúng.
Tiến sĩ Payne nói thêm: “Kết quả từ những nghiên cứu này có thể sử dụng để thiết kế các phương pháp xử lý tốt nhất cho việc câu cá mập trong tương lai; nếu chúng ta có thể áp dụng phương pháp đánh bắt nhẹ nhàng nhất thì đó là một chiến thắng cho cá mập và cả cho những người đi câu trong tương lai.”
