BVR&MT – Chỉ cần xới một xẻng đất lành, bạn có thể sẽ nắm giữ nhiều sinh vật sống hơn số người trên trái đất. Giống như công dân của một thành phố dưới lòng đất không bao giờ ngủ, hàng chục nghìn loài động vật không xương sống, giun tròn, vi khuẩn và nấm liên tục lọc nước, tái chế chất dinh dưỡng và giúp điều hòa nhiệt độ hành tinh.
Nhưng dưới những cánh đồng được bao phủ bởi ngô, đậu nành, lúa mì và các loại cây trồng độc canh khác, một món canh độc hại bao gồm thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và thuốc diệt nấm đang âm thầm tàn phá thế giới đa dạng này.
Theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Frontiers in Environmental Scienc, các quy định hiện đang bỏ qua tác hại của thuốc trừ sâu đối với các loài sống trong đất. Các tác giả khẳng định nghiên cứu là công trình đánh giá toàn diện nhất từng được thực hiện về cách thuốc trừ sâu ảnh hưởng đến sức khỏe của đất – và điều này sẽ kích hoạt những thay đổi tức thì, thực chất trong cách Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) đánh giá những rủi ro do gần 850 thành phần thuốc trừ sâu được chấp thuận sử dụng trên đất Mỹ.
Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học tại Trung tâm Đa dạng Sinh học (Hoa Kỳ), tổ chức Friends of the Earth và Đại học Maryland dựa trên việc xem xét gần 400 nghiên cứu được công bố bao gồm hơn 2.800 thí nghiệm về cách thuốc trừ sâu ảnh hưởng đến sinh vật đất. Nghiên cứu tiến hành đánh giá 275 loài hoặc loại sinh vật đất độc đáo và 284 loại thuốc trừ sâu hoặc hỗn hợp thuốc trừ sâu khác nhau.
Kết quả cho thấy chỉ trong hơn 70% tổng số thí nghiệm, thuốc trừ sâu đã được phát hiện gây hại cho các sinh vật quan trọng để duy trì đất khỏe mạnh – những tác hại chưa bao giờ được xem xét trong các đánh giá an toàn của EPA. Nền nông nghiệp thâm dụng thuốc trừ sâu và ô nhiễm là những yếu tố thúc đẩy sự suy giảm nhanh chóng của nhiều sinh vật trong đất, chẳng hạn như bọ cánh cứng và ong làm tổ trên mặt đất. Đây cũng là tác nhân quan trọng nhất làm mất đa dạng sinh học trong đất trong thập kỷ qua.
Tuy nhiên, các công ty thuốc trừ sâu và các cơ quan quản lý thuốc trừ sâu tại Hoa Kỳ đã bỏ qua nghiên cứu đó. EPA, cơ quan chịu trách nhiệm giám sát thuốc trừ sâu ở Mỹ, công khai thừa nhận rằng đâu đó từ 50 – 100% tất cả các loại thuốc trừ sâu được áp dụng trong nông nghiệp kết thúc trên đất. Tuy nhiên, để đánh giá tác hại của thuốc trừ sâu đối với các loài đất, cơ quan này vẫn sử dụng một loài thử nghiệm duy nhất – ong mật châu Âu (loài dành toàn bộ cuộc sống của mình trên mặt đất trong các hộp nhân tạo) – để ước tính rủi ro đối với tất cả các sinh vật trong đất.
Nói cách khác, EPA đang dựa vào một loài mà chúng có thể không bao giờ chạm vào đất trong suốt cuộc đời để đại diện cho hàng ngàn loài sống hoặc phát triển dưới lòng đất – thực tế này cung cấp một cái nhìn đáng lo ngại về cách hệ thống quản lý thuốc trừ sâu của Hoa Kỳ được thiết lập để bảo vệ ngành thuốc trừ sâu thay vì các loài và hệ sinh thái của chúng. Cuối cùng, việc phê duyệt thuốc bảo vệ thực vật vẫn diễn ra mà không quan tâm đến việc những hóa chất đó có thể gây hại cho các sinh vật trong đất như thế nào.
Đáng chú ý là khi các nguyên tắc về nông nghiệp tái sinh và sức khỏe của đất trở nên phổ biến trên toàn thế giới, các công ty thuốc trừ sâu đã nhảy vào cuộc để tẩy xanh các sản phẩm của mình. Mọi công ty lớn hiện nay đều có tài liệu web quảng cáo vai trò trong việc thúc đẩy sức khỏe của đất, thường ủng hộ việc giảm xới đất và trồng cây che phủ.
Như những nguyên lý chung, cả hai phương pháp trên đều thực sự tốt cho sức khỏe của đất và nếu được áp dụng một cách có trách nhiệm, sẽ là những bước tiến tuyệt vời. Nhưng các công ty biết rằng những thực hành này thường đi kèm với việc gia tăng sử dụng thuốc trừ sâu. Khi ruộng không được xới đất, thuốc diệt cỏ thường được sử dụng để diệt cỏ dại, và các loại cây che phủ thường được diệt bằng hóa chất trước khi trồng trọt. Cách tiếp cận “tiến một bước, lùi một bước” này đang ngăn cản tiến trình có ý nghĩa để bảo vệ đất của chúng ta. Các công ty thuốc bảo vệ thực vật cho đến nay đã thành công trong việc áp dụng thông điệp “đất lành” vì các cơ quan quản lý không sẵn sàng bảo vệ các sinh vật trong đất khỏi thuốc trừ sâu.
Không thể bỏ qua chi phí môi trường lâu dài của sự thất bại đó. Đất là một trong những hệ sinh thái phức tạp nhất trên trái đất, chứa gần 1/4 đa dạng sinh học của hành tinh. Bảo vệ chúng nên được ưu tiên, không nên để đến khi quá muộn màng.
Nghiên cứu nhấn mạnh cần phải giảm sự phụ thuộc ngày càng tăng và không bền vững của thế giới vào nền nông nghiệp thâm dụng thuốc trừ sâu. Và điều này sẽ yêu cầu EPA thực hiện các bước tích cực để bảo vệ sức khỏe của đất.
Thảo Linh (Theo scientific american)
