BVR&MT – Sau nhiều ý kiến phát biểu thảo luận, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nhất trí bổ sung hình thức tố cáo qua fax, thư điện tử, điện thoại để tạo thuận lợi hơn cho người người dân thực hiện quyền tố cáo.
Sáng 7/2, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã khai mạc phiên họp thứ 21.
Sau phát biểu khai mạc của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, UBTVQH đã xem xét, thảo luận về dự án Luật Tố cáo (sửa đổi).
Theo Báo cáo một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Tố cáo (sửa đổi), qua thảo luận và kết quả lấy phiếu xin ý kiến đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 4 , nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị mở rộng hình thức tố cáo để phù hợp với sự phát triển của xã hội, đồng thời ghi nhận các hình thức tố cáo đã được quy định trong các luật khác (như Luật Phòng, chống tham nhũng); một số ý kiến đề nghị chỉ quy định 02 hình thức tố cáo như Luật hiện hành là tố cáo bằng đơn và tố cáo trực tiếp nhằm bảo đảm tính khả thi, tránh phức tạp thêm tình hình.
Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, việc tố cáo qua thư điện tử, fax, điện thoại thực chất cũng chỉ là các phương thức thể hiện khác nhau của 02 hình thức tố cáo mà dự thảo Luật đã quy định là tố cáo bằng đơn và tố cáo trực tiếp. Hơn nữa, hiện nay việc ứng dụng công nghệ thông tin đã trở nên phổ biến trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội và trong quản lý nhà nước. Do đó, không nên giới hạn hình thức thể hiện của đơn chỉ có văn bản giấy, hình thức thể hiện của tố cáo trực tiếp chỉ là gặp mặt trình bày bằng lời nói. Dù tố cáo được thể hiện dưới hình thức nào thì trong giai đoạn xử lý ban đầu thông tin tố cáo, cơ quan có thẩm quyền giải quyết cũng đều phải xác định rõ được họ tên, địa chỉ (nhân thân) của người tố cáo, nội dung tố cáo phải có cơ sở để xác minh, kết luận thì mới có căn cứ để quyết định có thụ lý giải quyết tố cáo hay không.
Trên cơ sở tiếp thu ý kiến đa số đại biểu Quốc hội về việc bổ sung các hình thức tố cáo, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Cơ quan soạn thảo thống nhất chỉnh lý nội dung về hình thức tố cáo gồm: “1. Việc tố cáo được thực hiện bằng văn bản hoặc bằng lời nói. 2. Văn bản tố cáo bao gồm bản giấy, bản fax, thư điện tử. 3. Tố cáo bằng lời nói bao gồm: người tố cáo trình bày trực tiếp bằng lời nói tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền hoặc với cá nhân có thẩm quyền; tố cáo qua điện thoại với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền”.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng bổ sung các quy định chặt chẽ hơn về quy trình tiếp nhận tố cáo. Cụ thể là quy định cụ thể về các điều kiện để tiếp nhận tố cáo tương ứng với từng hình thức; xác định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tố cáo phải công khai địa chỉ trụ sở làm việc, hòm thư điện tử (email), điện thoại, số fax để người tố cáo gửi tố cáo đến đúng địa chỉ quy định; xác định trách nhiệm của cơ quan có thẩm quyền giải quyết tố cáo trong việc kiểm tra, xác minh điều kiện thụ lý tố cáo trước khi quyết định thụ lý hay không thụ lý tố cáo. Trong hồ sơ giải quyết vụ việc tố cáo phải bao gồm báo cáo hoặc biên bản kiểm tra, xác minh họ, tên, địa chỉ người tố cáo, biên bản làm việc trực tiếp với người tố cáo để xác minh nội dung tố cáo (nếu có). Đồng thời, bổ sung quy định nghiêm cấm đối với các hành vi cố ý tố cáo sai sự thật, sử dụng họ, tên của người khác để tố cáo hay lợi dụng việc tố cáo để tuyên truyền chống Nhà nước, xâm phạm lợi ích của Nhà nước; xuyên tạc, vu khống, gây rối an ninh, trật tự công cộng, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác.
“Đây là các quy định nhằm ngăn chặn việc lạm dụng các hình thức tố cáo mới được ghi nhận để tố cáo tràn lan, thiếu căn cứ, lợi dụng quyền tố cáo để xâm hại quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân” – Chủ nhiệm Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh.
Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh vẫn bày tỏ băn khoăn hình thức tố cáo qua điện thoại. Ông cho biết, thực tiễn ở địa phương, trong việc làm than trái phép, người ta sử dụng sim rác để điện vào số điện thoại của cơ quan chức năng. Trong đó, có thông tin chính xác nhưng cũng có thông tin “đánh trận giả” báo sai vị trí để làm than trái phép. Do đó, ông đề nghị “nếu bổ sung thì phải đảm bảo lưu vết để làm căn cứ xác minh”.
Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cho rằng bên cạnh các hình thức tố cáo hiện hành thì việc chấp nhận các hình thức tố cáo khác rất cần thiết. Tuy vậy bà đề nghị tiếp tục làm rõ người tiếp nhận điện thoại là ai, lãnh đạo hay nhân viên.
Trước nhiều ý kiến băn khoăn trên, giải trình tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, việc tiếp nhận tố cáo qua điện thoại không phải là mới, mà chỉ là ghi nhận lại một hình thức đã được Quốc hội quyết định trong luật Phòng chống tham nhũng. “Cái mới là có số điện thoại tiếp nhận rõ ràng chứ không phải là tất cả số điện thoại của các cơ quan. Khi đã tiếp nhận như vậy, cơ quan nhận tố cáo sẽ phải làm thủ tục giống như tiếp nhận tin báo trực tiếp như ghi nhận tên tuổi, quê quán… Cơ quan tiếp nhận cũng phải ghi chép lại như người ta đến tố cáo trực tiếp. Sau khi tiếp nhận thì phải xác minh, qua xác minh rõ nhân thân, rõ vấn đề, rõ vi phạm thì mới có quyết định về việc thụ lý tố cáo” – ông phát biểu.
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh, hình thức tố cáo qua điện thoại không phải là vấn đề mới mà là những quy định của pháp luật hiện hành. Mặt khác, thực tế những hình thức này vẫn đang được áp dụng khá phổ biến. Vấn đề mới là quy định thêm các điều kiện cho chặt chẽ hơn của việc tố cáo, ví dụ tố cáo bằng điện thoại phải nói rõ họ tên, địa chỉ, số điện thoại, nơi cư trú, nơi làm việc, nội dung của việc tố cáo. Khi nhận được thông tin rồi, cơ quan có trách nhiệm sẽ thụ lý, xác minh rồi mới tiến hành giải quyết chứ không phải thụ lý rồi là xử lý ngay. Hơn nữa, dự thảo luật cũng quy định rõ chế tài, trách nhiệm đối với những trường hợp tố cáo sai nhằm lợi dụng để vu khống, vu cáo, gây rối. Do đó, nhất trí bổ sung thêm hình thức này để tạo thuận lợi hơn cho người người dân thực hiện quyền tố cáo.
Cũng trong sáng nay, UBTVQH cho ý kiến việc thành lập phường Tiền Châu, Nam Viêm thuộc TX Phúc Yên và thành lập TP Phúc Yên thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Sau khi thảo luận, 100% thành viên UBTVQH đồng ý ra Nghị quyết của UBTVQH về việc thành lập phường Tiền Châu, Nam Viêm thuộc TX Phúc Yên và thành lập TP Phúc Yên thuộc tỉnh Vĩnh Phúc.
