BVR&MT – Công tác thu gom và xử lý nước thải trên địa bàn thành phố Hà Nội là vấn đề cấp bách luôn được các cơ quan quản lý, tổ chức doanh nghiệp và người dân Thủ đô quan tâm. Nhiều chuyên gia đề xuất giải pháp hữu hiệu xử lý nước thải trên địa bàn Hà Nội nhằm tránh ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước và sức khỏe của con người, tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, nguồn nước ngầm…
Tiến sĩ Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội cho biết: Thành phố hiện có 10 khu công nghiệp mới, 9 khu công nghiệp cũ và 29 cụm công nghiệp, các khu công nghiệp có các trạm xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường, rất ít các cụm công nghiệp có các trạm xử lý nước thải tập trung. Phần lớn các khu công nghiệp và cụm công nghiệp có các thiết bị, công nghệ sản xuất lạc hậu, hoạt động không hiệu quả, dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm môi trường nước, ô nhiễm về chất thải rắn không giảm.
Bên cạnh đó, các trạm xử lý nước thải phần lớn được xây dựng dựa trên nguyên tắc thu gom, sau đó xử lý tập trung. Việc thu gom nước thải còn gặp nhiều khó khăn do hệ thống đường ống thu gom khá xa so với khu dân cư; công nghệ xử lý tại nhiều nhà máy đã cũ; tổng lượng nước thải được xử lý triệt để bảo đảm các yêu cầu phục vụ tái sử dụng nước còn thấp.
Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đức Hạ, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cấp thoát nước Việt Nam (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) cho biết: Vấn đề thoát nước mưa, thu gom và xử lý nước thải trên địa bàn Hà Nội bao gồm khu nội thành và các đô thị cũ, đều là những hệ thống thoát nước chung, chủ yếu được xây dựng vào đầu thế kỷ 20.
Một số khu đô thị mới có hệ thống thoát nước riêng và một số khu nhà ở, đô thị cao cấp đã có trạm xử lý nước thải riêng. Mạng lưới đường cống thoát nước tập trung chưa bao phủ hết khu vực đô thị, đầu mối nước thải từ các hộ thoát nước vào cống thoát nước chưa đạt yêu cầu về số lượng và điều kiện kỹ thuật. Các kênh, sông, hồ nội đô đóng vai trò quan trọng trong tiêu thoát và điều tiết nước mưa, đồng thời tạo nên khung sinh thái cảnh quan trong thành phố. Hệ thống cống thoát nước hiện trạng là hệ thống cống chung, chỉ đạt khoảng 30m/ha là quá thấp so với các nước khoảng 80-100m/ha. Các lưu vực khác thoát nước chủ yếu dựa vào hệ thống thủy lợi.
Cách đây nhiều năm, Hà Nội đã đưa ra và thực hiện một số giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm và làm sạch hệ thống sông, hồ trong khu vực nội thành. Theo đánh giá của các nhà khoa học, những giải pháp đã thực hiện trước đó chưa đem lại hiệu quả rõ rệt.
Bằng kinh nghiệm thi công các hố ga thoát nước nhiều năm, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn SiGen (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu), ông Hồ Viết Vẻ, đã đề xuất giải pháp hữu hiệu xử lý nước thải trên cả nước nói chung và Thủ đô Hà Nội nói riêng là sử dụng hệ thống hố ga thu nước ngăn mùi, chống muỗi.
Đây là sản phẩm bảo đảm các yếu tố cần thiết, như: Nhanh chóng thoát nước, chống muỗi, ngăn mùi, dễ vệ sinh nạo vét và bảo đảm yếu tố mỹ quan đô thị, chống lụt, cải tạo môi trường. Trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, nơi mà tình trạng ngập lụt do cửa thoát nước không phù hợp chiếm đến 80%, sau khi lắp đặt thử nghiệm hố ga tại một số chợ bị đọng nước và ô nhiễm nặng, người dân đã đánh giá sản phẩm thoát nước nhanh, chống mùi hôi tốt…
Sản phẩm có tuổi thọ tối thiểu 20 năm và giá thành từ 3,5-12 triệu đồng. Hiện, sản phẩm đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp 15 bằng độc quyền sáng chế, độc quyền giải pháp hữu ích và đạt nhiều giải thưởng tại các Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc vào năm 2015…
Ông Hoàng Thái Hà, Trưởng phòng Quản lý vận hành hệ thống, Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Thoát nước Hà Nội cho biết, hiện công ty đã ứng dụng hiệu quả công nghệ xử lý nước thải, khí thải tại chỗ đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ quy mô hộ gia đình.
Đó là sử dụng thiết bị tách dầu mỡ do công ty nghiên cứu, thiết kế theo tiêu chuẩn châu Âu EN 1825 và EN 858, thân thiện với môi trường. Thiết bị có độ bền cao, chống ăn mòn, chịu lực tốt, ngăn mùi, đa dạng về chủng loại với nhiều công suất khác nhau, phù hợp với quy mô hoạt động của từng cơ sở kinh doanh dịch vụ.
Với hiệu quả tách lọc dầu mỡ trong nước thải cao từ 90-95%, loại bỏ dầu mỡ trong nước thải ngay tại nguồn phát sinh sẽ tránh tình trạng tắc nghẽn, giảm chi phí nạo vét, duy trì và sửa chữa, thay thế đường ống thoát nước. Đến nay, công ty đã lắp đặt gần 300 thiết bị tách dầu mỡ trên địa bàn thành phố Hà Nội và một số địa phương khác; hơn 200 thiết bị nhỏ quy mô gia đình góp phần bảo vệ môi trường và hạn chế tình trạng tắc nghẽn hệ thống thoát nước do dầu mỡ thải gây ra. Sản phẩm đã đoạt Giải nhì tại Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật thành phố Hà Nội năm 2023.
Nhiều chuyên gia đề xuất trước mắt Hà Nội cần xây dựng hệ thống quan trắc chất lượng nước và chế độ thủy văn của sông hồ, nhất là khu vực nội đô để kịp thời điều chỉnh lưu lượng nước bổ cập và kiểm soát hoạt động của các nhà máy và công trình xử lý nước thải xả vào sông; xây dựng chế tài bảo vệ môi trường sông hồ nội đô, trong đó có việc giáo dục tuyên truyền cộng đồng. Đồng thời, thành phố Hà Nội nên nghiên cứu các giải pháp tăng cường khả năng tự làm sạch sông hồ.
