BVR&MT – Quần thể di tích và danh thắng (DT&DT) Yên Tử bao gồm một hệ thống các di tích lịch sử văn hóa gắn liền với sự ra đời, hình thành và phát triển của nhà Trần và thiền phái Trúc Lâm ở Việt Nam. Việc xây dựng hồ sơ khoa học quần thể DT&DT Yên Tử (gọi tắt là Hồ sơ Yên Tử) đệ trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới được kỳ vọng sẽ là di sản thế giới liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam.
Xác định đây là nhiệm vụ quan trọng, suốt thời gian qua, 3 tỉnh Quảng Ninh – Bắc Giang – Hải Dương đã đồng hành, phối hợp chặt chẽ, đưa công tác xây dựng hồ sơ từng bước đạt được những dấu mốc quan trọng.
Thực hiện Thông báo số 197/TB-VPCP, ngày 5/6/2020 của Văn phòng Chính phủ về ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, theo đó, đồng ý bổ sung tỉnh Hải Dương vào địa bàn nghiên cứu lập hồ sơ quần thể di tích Yên Tử; Quyết định số 2866/QĐ-BVHTTDL ngày 9/10/2020 của Bộ VH,TT&DL về việc thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ công tác xây dựng Hồ sơ Yên Tử (Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương) trình UNESCO công nhận là di sản thế giới, 3 tỉnh Quảng Ninh – Bắc Giang – Hải Dương đã tăng cường phối hợp chặt chẽ, triển khai nhiều nhiệm vụ quan trọng.
Với vai trò cơ quan thường trực, thời gian qua, Sở VH-TT tỉnh Quảng Ninh đã chủ trì, tích cực phối hợp với Sở KH&CN, UBND TP Uông Bí, Sở VH,TT&DL 2 tỉnh Bắc Giang, Hải Dương, Cục di sản (Bộ VH,TT&DL), Ủy ban UNESCO Việt Nam và các đơn vị liên quan rà soát, đánh giá tình hình tiến độ triển khai công tác xây dựng Hồ sơ Yên Tử được thực hiện bài bản, đảm bảo nhiệm vụ, tiến độ kế hoạch đề ra.
Sở VH-TT tỉnh Quảng Ninh đã tham mưu tổ chức thành công Tọa đàm khoa học xác định giá trị tiêu biểu nổi bật toàn cầu của Quần thể di tích Yên Tử tháng 8/2020; tham mưu thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ công tác xây dựng Hồ sơ Yên Tử; tham mưu xây dựng Báo cáo tóm tắt Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử; tham mưu UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch xây dựng Hồ sơ Yên Tử; tham mưu lập dự toán kinh phí xây dựng Hồ sơ Yên Tử…
Sau nhiều bước thẩm định, báo cáo tóm tắt Quần thể DT&DT Yên Tử với sự vào cuộc của các chuyên gia về lịch sử, văn hóa, địa chất và khảo cổ học đã hoàn tất. Ngày 5/2/2021, UNESCO đã có văn bản xác nhận việc đưa hồ sơ Quần thể DT&DT Yên Tử vào danh sách đề cử dự kiến.
Báo cáo tóm tắt hồ sơ “Quần thể DT&DT Yên Tử” Quảng Ninh, Bắc Giang và Hải Dương đã chính thức được website của Trung tâm Di sản Thế giới đăng tải vào danh mục dự kiến xây dựng hồ sơ di sản thế giới.
Ngày 31/3/2021, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 966/QĐ-UBND về việc phê duyệt Kế hoạch xây dựng Hồ sơ Yên Tử trên cơ sở thống nhất của UBND hai tỉnh bạn. Nối tiếp đó là phê duyệt dự toán kinh phí xây dựng Hồ sơ Yên Tử vào tháng 8/2021.
Cùng với đó, đối với nhiệm vụ triển khai 3 nhiệm vụ chuyên đề khoa học công nghệ cấp tỉnh năm 2021 gồm: “Nghiên cứu các giá trị văn hóa, lịch sử Quần thể DT&DT Yên Tử”; “Nghiên cứu hệ thống di tích kiến trúc cảnh quan tại Quần thể DT&DT Yên Tử”; “Nghiên cứu các đặc điểm, giá trị địa chất – địa mạo và đa dạng sinh học Quần thể DT&DT Yên Tử” và công tác khảo sát, khai quật, khảo cổ học tại các điểm di tích thuộc Quần thể DT&DT Yên Tử cũng được 3 tỉnh phối hợp, hỗ trợ nhau thực hiện đảm bảo mục tiêu, kế hoạch đề ra.
Cuối tháng 1 vừa qua, UBND 3 tỉnh Quảng Ninh – Bắc Giang – Hải Dương thống nhất ký Biên bản ghi nhớ về việc triển khai xây dựng Hồ sơ Yên Tử trình UNESCO công nhận di sản thế giới (giai đoạn hoàn thiện hồ sơ). Biên bản ghi nhớ của 3 tỉnh xác định 9 nội dung cụ thể. Trong đó, thống nhất về tiến độ xây dựng hồ sơ, thống nhất điều chỉnh và tập trung chỉ đạo quyết liệt để hoàn thành đảm bảo các mốc thời gian, phấn đấu đến cuối năm nay sẽ hoàn thiện hồ sơ chính thức để gửi tới UNESCO…
Cùng với đó, 3 tỉnh cũng chỉ đạo các Sở VH-TT/Sở VH,TT&DL phối hợp với Hội khảo Cổ học Việt Nam chủ động nghiên cứu, khảo sát, đề xuất và tổ chức khai quật khảo cổ học tại một số điểm di tích thuộc địa bàn của mỗi tỉnh để có kết quả thực tế nhằm bổ sung cơ sở khoa học, cứ liệu chân xác, bằng chứng vật chất, làm rõ nội dung, tính chất, giá trị của các địa điểm, di tích, phục vụ cho triển khai nghiên cứu, bổ sung xây dựng Hồ sơ Yên Tử.
Đồng thời, chỉ đạo các sở, ngành, địa phương và các ban quản lý di tích có liên quan rà soát toàn bộ hệ thống các điểm di tích thuộc Quần thể DT&DT Yên Tử để có kế hoạch chỉnh trang cảnh quan, môi trường tại các di tích trọng điểm trên cơ sở đề xuất của đơn vị tư vấn xây dựng hồ sơ Yên Tử để đón chuyên gia của UNESCO vào thẩm định thực tế.
Đặc biệt, nhằm đảm bảo công tác phối hợp chặt chẽ, liên tục, thông suốt, 3 tỉnh đã thống nhất thành lập Ban điều hành hoàn thiện Hồ sơ Yên Tử, do 3 đồng chí Phó Chủ tịch UBND 3 tỉnh đồng thời là trưởng ban. Ban họp giao ban 2 tuần/lần bằng hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến để kiểm điểm tiến độ công việc và kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, triển khai các nội dung công việc tiếp theo.
Xây dựng hồ sơ Yên Tử ngay từ khi bắt đầu triển khai được xác định là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn với khối lượng công việc rất lớn, cần huy động rất nhiều nguồn lực về vật chất, con người của cả 3 tỉnh Quảng Ninh – Bắc Giang – Hải Dương. Song tin tưởng với sự đồng lòng, trách nhiệm, quyết tâm của các địa phương, mọi khâu chuẩn bị sẽ hoàn thành tiến độ, đảm bảo mốc thời gian cuối năm 2022 hoàn thiện Hồ sơ Yên Tử đề cử chính thức trình lên UNESCO công nhận di sản thế giới.
