BVR&MT – Paulownia là loài cây lâm nghiệp có nguồn gốc ở các nước Châu Á như: Việt Nam, Trung Quốc, Lào, Camphuchia….. được mệnh danh là loài cây “chiến lược” của thế kỷ 21.
Chúng được trông đợi như một loài cây giúp phục hồi nhanh chóng những cánh rừng đã bị tàn phá, được xem là một giải pháp môi trường toàn cầu. Một loài cây dễ trồng, dễ sống, lớn nhanh, có giá trị về nhiều mặt, trong đó quan trọng nhất là cho được loại gỗ quý và tạo ra được môi trường bền vững.
Đem lại giá trị kinh tế cao
Paulownia (cây Hông) có nguồn gốc Châu Á dễ sống, có tốc độ lớn rất nhanh, sinh khối lớn, chất lượng gỗ tốt, cứng, nhẹ, chịu nhiệt, không cong vênh… đem lại giá trị kinh tế cao, khi cây được 2-3 năm tuổi đã cao 12-14m, có đường kính 24-28cm có thể khai thác làm bột giấy, sản xuất ra các loại giấy cao cấp, như giấy in tiền…. Trồng 8-12 năm tuổi, cao 18 – 20m, có đường kính 50-60cm cho gỗ quý hơn gỗ pơ mu, do gỗ cứng, nhẹ, không cong vênh, nứt nẻ khi nhiệt độ thay đổi, vân mịn đẹp, lại chịu nhiệt cao (trên 400 độ C mới cháy) nên được dùng để đóng các đồ nội thất nhà cửa, đóng thuyền,…
Việc trồng thâm canh cây Hông có ý nghĩa và giá trị rất lớn, do cây Paulownia có tốc độ tăng trưởng nhanh, rất thích hợp phủ xanh các khu vực rừng bị tàn phá, đồi trọc từ đó sẽ hạn chế được tác hại do lũ lụt, biến đổi khí hậu….. Đặc điểm cây Paulownia có nhiệt độ cháy cao (trên 400 độ C), nên khả năng bị cháy rừng là rất hạn chế, hầu như không bị cháy rừng và mất rừng do hỏa hoạn. Chính vì những đặc điểm trên mà gỗ cây paulownia được dùng trong nhiều lĩnh vực như sản xuất đồ trang trí nội thất cao cấp, đồ gia dụng, du thuyền, nội thất máy bay… Giá một mét khối gỗ paulownia trên thị trường đang giao động khoảng 1.500.000 đồng, một Ha giá trị khoảng 413.000.000 đồng cho một chu kỳ thu hoạch 3 năm. Từ đó sẽ góp phần tạo sinh kế từ rừng cho nhân dân trồng rừng, giúp xóa đói, giảm nghèo…
Paulownia được mệnh danh là “nhà vô địch về mọc nhanh”. Là loài cây gỗ lớn, mọc nhanh, tán lá rộng, nhiều cành, lá thưa, ưa sáng. Chúng không kén đất, chỉ cần đất xốp, dễ thoát nước, đặc biệt thích hợp vùng đồi không ngập nước. Trong điều kiện bình thường, mỗi năm cây có thể tăng trưởng 3 – 4cm đường kính, về thể tích tăng 0,04 – 0,05m3 . Nghĩa là sau 10 năm, một cây bình thường có thể có đường kính 0,5m . Đó là chưa kể trong điều kiện tối ưu, cây có khả năng tăng trưởng 8 – 9cm/năm và thể tích tăng 0,15 – 0,2m3 /năm.
Năm 2003, Chi cục kiểm lâm tỉnh Phú Thọ đã trồng thử nghiệm một số cây Hông tại huyện Thanh Sơn. Một số cây trồng tại vườn quốc gia Xuân Sơn, chỉ sau 18 tháng, đường kính đã đạt 16 – 22cm, cao đến 7 – 8m. So với các loài được xem là tăng trưởng nhanh nhất hiện nay như bạch đàn, keo lai, cây Hông có mức độ tăng trưởng vượt xa.
Do có tốc độ sinh trưởng nhanh nên sau khoảng 2-3 năm trồng là người dân có thể thu hoạch để bán cho các nhà máy sản xuất giấy, từ đó sẽ tạo sinh kế cho người dân từ rừng, giúp nhân dân từng bước thoát nghèo
Giải pháp môi trường hiệu quả
Năm 2017 thuật ngữ “an ninh môi trường” bắt đầu xuất hiện trên phổ rộng, do tác động xấu của biến đổi khí hậu nên vấn đề môi trường được các quốc gia quan tâm đặc biệt, chính vì lẽ đó giải pháp môi trường bền vững là rất cần thiết.
Có tốc độ tăng trưởng nhanh, nhưng cây paulownia rất có giá trị với môi trường. Một cây Paulownia mỗi năm nhả ra khoảng 50kg khí oxy, hấp thu khoảng 6kg chất sulfua, do đó sẽ làm trong sạch môi trường, hạn chế hiệu ứng nhà kính và tham gia cải tạo môi trường nước…
Do chỉ cháy khi nhiệt độ trên 400 độ, nên người ta có thể trồng các loài paulownia thành những “đường băng xanh” chống cháy rừng. Lá của chúng do có nhiều lông nên có tác dụng lọc bụi, khói, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Cả lá và hoa đều có hàm lượng đạm cao nên có khả năng được dùng làm thức ăn gia súc, tăng độ phì nhiêu cho đất. Chính những đặc tính này mà chúng còn được trồng xen với các loại hoa màu như cây chè, đậu, ngô… Hoa chứa nhiều mật, có thể phát triển nghề nuôi ong.
Tiến sĩ Vũ Khánh Ngọc đã ươm tạo ra giống cây paulownia.vn (cây Hông.ĐC) phù hợp hơn với thổ nhưỡng Việt Nam, ông đang nung nấu một dự án đưa cây paulownia.vn thành một loại cây ưu tiên trong việc tái trồng rừng tại Việt Nam. Mục tiêu của dự án là phủ xanh các vùng đất trống đồi núi trọc, giúp nhân dân đồng bào vùng có rừng bị tàn phá nhanh chóng phủ xanh và tạo sinh kế từ rừng, nâng cao hiệu quả kinh tế rừng, góp phần thúc đẩy an ninh môi trường.
Từ những lợi ích to lớn của cây paulownia, hiện tại được nhiều tỉnh ở khu vực Tây Nguyên trồng và phát triển, không chỉ đem lại lợi ích về gỗ, cây paulownia còn được các hộ dân trồng xen canh trong các vườn tiêu kết hợp làm cọc cho cây tiêu leo bám. Bước đầu ghi nhận cây có tốc độ tăng trưởng rất nhanh, dễ trồng, dễ sống, phát triển tốt…
Trong tương lai không xa, không chỉ các tỉnh khu vực Tây Nguyên phát triển, cây paulownia sẽ đem lại không chỉ hiệu quả về mặt kinh tế, mà cây paulownia còn đem lại hiệu quả cả về mặt môi trường góp phần vào việc bảo vệ môi trường bền vững.
Phượng Long
