BVR&MT – Huyện Hà Quảng là một trong những địa phương đi đầu của tỉnh Cao Bằng trong việc áp dụng khoa học công nghệ vào các hoạt động sản xuất và đời sống. Tận dụng lợi thế đó, hợp tác xã Cải Viên đã đưa dự án rượu ngô Cải Vân (trước đó là rượu Cải Viên) vào hoạt động và thu được những thành quả đáng ghi nhận.
Xưởng sản xuất rượu ngô Cải Vân thuộc xóm Nặm Niệc, xã Cải Viên. Là xã có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn, giao thông đi lại trên địa bàn còn nhiều hạn chế. Ngô là cây trồng chủ yếu của người dân địa phương. Trước đây do điều kiện về địa hình, người dân chủ yếu sử dụng giống cây truyền thống vì hạt ngô nhẹ hơn, dễ vận chuyển. Những năm gần đây, giao thông được cải thiện cùng với sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp lãnh đạo địa phương, người dân dần chuyển sang áp dụng các giống ngô lai thu về năng suất cao hơn.
Nhận thấy nguồn nguyên liệu dồi dào sẵn có, hợp tác xã Cải Viên đã xây dựng dự án rượu ngô đặc sản sử dụng phương pháp sản xuất truyền thống và đưa vào hoạt động từ năm 2017. Khi mới bắt đầu, xưởng sản xuất rượu có quy mô nhỏ, tên thương hiệu được lấy từ tên địa phương. Sau này, nhận thấy nhiều bất cập trong việc đăng ký thương hiệu và tìm kiếm nên rượu Cải Viên được đổi sang rượu ngô Cải Vân. Được sản xuất từ ngô địa phương và men lá cổ truyền, có nguồn nước trong lành, hương vị thơm ngon, độ nồng êm dịu.
Ngoài ra, phương pháp sản xuất rượu Ngô Cải Vân cũng được áp dụng công thức từ thời ông bà xưa. Ngô phải được trải qua quá trình ủ, lên men, chưng cất đúng quy trình, đủ thời gian mới mang lại chuẩn hương vị của rượu. Rượu Cải Vân được áp dụng kĩ thuật khoa học công nghệ vào trong quá trình sản xuất. Được hạ thổ ủ bằng chum lâu ngày, lọc khử bằng công nghệ tiên tiến đạt tiêu chuẩn Việt nam – OCOP, đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Đây là một điểm mới và vượt trội khi áp dụng vào sản xuất rượu truyền thống, giúp giữ lại nguyên hương vị và rút ngắn thời gian nấu rượu. Đặc biệt, việc áp dụng máy móc đã giúp giảm thiểu tối đa nguồn nhiên liệu chất đốt là củi, góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên rừng địa phương.
Sau khi chưng cất, rượu ngô Cải Vân được đưa xuống hầm để hạ thổ. Đây là một khâu không thể thiếu để điều chỉnh nồng độ và tăng hương vị của rượu. Cuối cùng, rượu được đưa vào các chai bằng máy đong và vận chuyển đến các cơ sở tiêu thụ. Hiện nay trên thị trường rượu Cải Vân có giá từ 55.000đ/1 chai 500ml.
Đặc trưng của Rượu ngô Cải Vân khác so với các giống rượu trắng khác là hạt ngô chín muộn hơn 15-20 ngày cho hạt ngô bóng, chắc ngô, thơm ngon. Sản phẩm rượu ngô uống không nóng cổ, khi rượu qua cổ vào thực quản mới có độ hơi ran rát, uống rất êm dịu, có mùi thơm ngon đặc trưng của ngô vùng cao, không đau đầu, không khát nước,…. sản phẩm đã được nhiều người tiêu dùng tin dùng và điều đặc biệt đó chính là bí quyết sử dụng men lá truyền thông của người Nùng nơi đây. Nấu rượu là một nét văn hóa đậm đà bản sắc của người dân địa phương, là thức uống giúp họ làm ấm cơ thể vào mùa đông rét. Dự án rượu Cải Vân không những mang lại giá trị kinh tế mà còn đáp ứng nền văn hóa ẩm thực bao đời của người dân vùng miền.
Sau 4 năm đưa vào thị trường, đến năm 2021, rượu ngô Cải Vân đã khẳng định được thương hiệu của mình khi đạt sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đến nay, rượu ngô Cải Vân đã có mặt trên sàn thương mại điện tử được nhiều cơ sở kinh doanh, đại lý quan tâm và đặt trước. Từ sản phẩm rượu Cải Vân, hợp tác xã tiếp tục phấn đấu mở rộng quy mô và quảng bá rộng rãi thương hiệu, góp phần cải thiện kinh tế địa phương và tạo công ăn việc làm cho người dân.
Thực hiện: Nông Mới – Biên dựng: Thạch Lam
