BVR&MT – Ngày 19/08/2019, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà đã ký văn bản số 4008/BTNMT-PC trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Đà Nẵng) về xung quanh việc cấp hàng ngàn hecta đất tại các tỉnh thành gồm: Ninh Bình, Hà Nam, Thái Nguyên, Hải Phòng… để doanh nghiệp xây chùa.
Cụ thể là Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã nhận được ba câu hỏi của đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy về việc Bộ cấp hàng ngàn ha đất cho doanh nghiệp thực hiện việc xây chùa và công tác vận hành, thu chi tài chính, bảo vệ môi trường… các chùa: chùa Bái Đính (tỉnh Ninh Bình), chùa Tam Chúc (tỉnh Hà Nam), Khu văn hóa tâm linh Hồ Núi Cốc (tỉnh Thái Nguyên), Khu du lịch văn hóa tâm linh đảo Cái Tráp (thành phố Hải Phòng) … Việc xây chùa có nằm trong quy hoạch sử dụng đất không và việc giao đất được tính giá như thế nào…?
Chưa đủ căn cứ để xác định giá đất ở dự án chùa Bái Đính
Theo văn bản của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Luật Đất đai quy định việc giao đất, cho thuê đất căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và nhu cầu sử dụng đất thể hiện trong dự án đầu tư được phê duyệt.
Trong đó, Khu núi chùa Bái Đính mới được thể hiện trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tỉnh Ninh Bình đến năm 2010 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; được tiếp tục thể hiện trong quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 (phê duyệt năm 2014) và trong điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của các cấp tỉnh, huyện (được phê duyệt trong năm 2017).
Khu núi chùa Bái Đính thuộc quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử – văn hóa Cố đô Hoa Lư được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 82/2003 và quy hoạch chi tiết xây dựng Khu du lịch Tràng An đã được Ủy ban Nhân dân tỉnh phê duyệt. Trong đó khu vực núi chùa Bái Đính có diện tích 1.005,3ha.
Về giao đất, cho thuê đất, từ năm 2006 đến năm 2012, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Bình đã ban hành 9 quyết định thu hồi diện tích gần 520ha đất (chiếm 51,5 % so với quy hoạch được duyệt) bao gồm: Đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân là 184,9ha; đất do Ban quản lý rừng phòng hộ huyện Gia Viễn 67,6ha; đất do Ủy ban Nhân dân xã quản lý 178,9ha; đất hoang, đất xâm canh 36,7ha.
Đất được giao cho 3 cơ quan gồm: Sở Thương mại – Du lịch (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) hơn 495ha để thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính; Ban quản lý quần thể danh thắng Tràng An 18,6ha để xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính và Ủy ban Nhân dân huyện Gia Viễn hơn 4ha để mở rộng khu dân cư hiện hữu.
Theo nội dung văn bản trả lời của Bộ Tài nguyên và Môi trường, việc giao đất cho 3 đơn vị trên để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng và xây dựng hạ tầng, xây dựng khu tâm linh là chưa thể hiện rõ đối tượng được giao đất để quản lý hay giao đất để sử dụng; không thể hiện chế độ sử dụng đất (giao có thu tiền hay không thu tiền, hay thuê đất, không xác định thời hạn sử dụng đất); không thể hiện mục đích sử dụng từng loại đất theo quy định của Luật đất đai nên chưa đủ cơ sở để xác định diện tích phải tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, căn cứ để xác định giá đất.
Giao đất ở dự án chùa Tam Chúc “còn chưa rõ ràng”
Đối với chùa Tam Chúc, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Khu du lịch Quốc gia Tam Chúc đã có quy hoạch tổng thể được Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Nam phê duyệt từ năm 2006, điều chỉnh năm 2012 (quy mô 5.100ha) và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 526/QĐ-TTg (quy mô 4.000ha), gồm nhiều khu chức năng, trong đó Khu văn hóa tâm linh Tam Chúc có diện tích 1.205ha.
Về chủ trương đầu tư và dự án đầu tư, năm 2007, Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Nam đã phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật Khu du lịch Tam Chúc với diện tích trên 2.042ha, chủ đầu tư là Sở Thương mại- Du lịch. Đến năm 2008, tỉnh này chấp thuận cho Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường thực hiện dự án.
Từ năm 2006 đến năm 2009, Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Nam đã ban hành 4 quyết định thu hồi đất và giao cho Sở Thương mại – Du lịch để phát triển Khu du lịch Tam Chúc, với tổng diện tích là 815,1ha.
Tuy nhiên, từ năm 2008-2011, Ủy ban Nhân dân tỉnh Hà Nam đã ban hành 2 quyết định thu hồi đất đã giao và giao toàn bộ diện tích 815,1ha nói trên cho Doanh nghiệp tư nhân xây dựng Xuân Trường để thực hiện dự án đầu tư xây dựng Khu du lịch Tam Chúc theo dự án được duyệt.
Trong đó, Quyết định số 1364 ngày 4/11/2008, cho doanh nghiệp này thuê đất với diện tích hơn 500ha, thời hạn 50 năm; Quyết định số 1380 ngày 9/11/2011 giao hơn 300ha đất, hình thức giao đất để quản lý và đầu tư xây dựng khu du lịch, nhưng không yêu cầu phải bàn giao lại cho Nhà nước sau khi hoàn thành xây dựng.
Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định, các quyết định giao đất của tỉnh Hà Nam còn chưa rõ ràng về nội dung. Cụ thể là, mục đích sử dụng chỉ thể hiện “đầu tư xây dựng khu du lịch Tam Chúc” mà không thể hiện loại đất cụ thể theo quy định tại Điều 13 của Luật đất đai.
Bên cạnh đó, các quyết định giao đất cũng chưa xác định được mục đích sử dụng đất cụ thể trong từng quyết định (do tại thời điểm giao đất chưa có quy hoạch chi tiết xây dựng) là không thống nhất và thiếu cơ sở để tính tiền thuê đất (nếu trong phạm vi đất cho thuê có cả các công trình tôn giáo tín ngưỡng và trong phạm vi đất giao quản lý không thu tiền có cả công trình cho mục đích kinh doanh thương mại).
Khu văn hóa tâm linh Hồ Núi Cốc chưa giao đất
Đối với Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng Khu du lịch Hồ Núi Cốc – Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt (ATK) Định Hóa, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định là phù hợp chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ cuối 2016-2020 của tỉnh Thái Nguyên đã được Chính phủ phê duyệt.
Về cơ cấu và hình thức sử dụng đất, Khu văn hóa tâm linh Hồ Núi Cốc là một dự án đầu tư thực hiện theo quy định của pháp luật về đầu tư với diện tích sử dụng đất là 19,9ha. Trong đó, đối với diện tích 9,71ha được quy hoạch là đất cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng (trong đó có công trình Đền Gàn là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh đã được xếp hạng).
Sau khi doanh nghiệp đầu tư xây dựng xong công trình tôn giáo, tín ngưỡng sẽ bàn giao cho Trung ương giáo hội phật giáo Việt Nam và chính quyền địa phương để quản lý, khai thác, vận hành; tiền thu được từ việc công đức do Ban trị sự Giáo hội phật giáo Việt Nam quản lý, sử dụng.
Đối với diện tích 10,19ha quy hoạch là đất kinh doanh dịch vụ (theo Quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án số 1122/QĐ-UBND ngày 26/4/2019 của Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Nguyên thì chủ yếu là bãi đỗ xe), doanh nghiệp sẽ phải thuê đất với Nhà nước và trả tiền thuê đất theo quy định tại Điều 56 của Luật đất đai.
Tuy nhiên đến nay, Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Nguyên chưa giao đất cho doanh nghiệp, do hiện nay doanh nghiệp đang hoàn thiện thiết kế dự án theo quy hoạch được duyệt, chưa có hồ sơ xin thuê đất theo quy định.
Chưa thực hiện Khu du lịch văn hóa tâm linh đảo Cái Tráp
Đối với Khu du lịch văn hóa tâm linh đảo Cái Tráp, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, ngày 30/10/2015, thành phố Hải Phòng đã có thông báo số 288/TB-UBND chấp thuận chủ trương và cho phép Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường khảo sát diện tích khoảng 500ha tại khu vực đảo Cái Tráp, huyện Cát Hải để nghiên cứu lập quy hoạch chi tiết 1/500 và Dự án Khu du lịch văn hóa tâm linh tổng hợp.
Tuy nhiên, đến nay doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện, Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng đang làm thủ tục để hủy bỏ thông báo trên.
Về các vấn đề có liên quan đến bảo vệ môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định các dự án triển khai xây dựng khi chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM), Bộ đều yêu cầu Chủ đầu tư dừng ngay các hoạt động xây dựng. Đồng thời có văn bản đề nghị Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh nơi triển khai dự án tổ chức thanh tra, kiểm tra để xử lý nghiêm vi phạm theo quy định của pháp luật, báo cáo về Bộ Tài nguyên và Môi trường…
Phượng Long
