BVR&MT – Tháng 10 về với Bình Liêu, với “mùa cơm mới” rộn ràng khắp các bản làng. Tục lệ “cơm mới” của người dân ở đây đã có từ rất xa xưa là một nét văn hóa riêng, chỉ có ở vùng cao Đông Bắc.
Phong tục cơm mới, ở Bình Liêu có từ rất “xa xưa” là một nét văn hóa vẫn được lưu truyền cho đến ngày nay. Cứ đến tháng 10 âm lịch hàng năm, sau khi thu hoạch xong mùa vụ, phơi khô thóc lúa, cũng là lúc mọi nhà bắt đầu chuẩn bị làm cơm mới để thông báo với tổ tiên, đồng thời là dịp để anh em, họ hàng, ngồi quây quần bên nhau, cùng nhau xem lại một năm đã qua, cùng nhau trao đổ kinh nghiệm sản xuất.
Tùy theo dòng họ, các gia đình sẽ chọn ngày để làm cơm mới. Điều đặc biệt trong “mùa cơm mới” ở Bình Liêu là món xôi lá gừng. Xôi được làm bằng lúa nếp vừa mới thu hoạch, phơi khô còn thơm mùi nắng giòn. Gạo nếp sau khi được chọn kĩ lưỡng, sẽ đem ngâm nước khoảng 10 tiếng đồng hồ, để đạt đượ độ mềm của gạo, sau đó cho vào chõ đồ xôi cho lên bếp lửa đồ khoảng khoảng 2 tiếng đồng hồ để đạt được độ mềm, dẻo dai, thơm ngon của gạo nếp.
Sau khi xôi đã chín, để xôi có màu xanh bắt mắt, phải đợi xôi gần nguội mới rắc nước lá gừng lên xôi rồi đảo đến khi xôi xanh đều. Điều đặc biệt của món xôi là hương vị của lá gừng, Lá gừng được chọn lựa rất kỹ,phải còn xanh, tốt, sau đó giửa sạnh, rồi cho lên giã lấy nước. Nếp mới dẻo thơm hòa quyện với vị nồng nồng, ấm áp của lá gừng đã làm nên một món ăn hài hòa, tròn vị.
Theo quan niệm của người dân, màu xanh đặc trưng của món cơm mới là tượng trưng cho mùa màng tươi tốt, bội thu, một năm sung túc, đủ đầy. Mâm cỗ cúng tổ tiên vào “mùa cơm mới” bao gồm có: xôi gừng, gà luộc (hoặc ngan), rượu,…để thông báo với tổ tiên kết quả gặt hái được sau một năm sản xuất, cảm tạ tới ông bà, tổ tiên, các vị thần thánh và cầu mong tổ tiên tiếp tục phù hộ cho những vụ mùa tiếp theo được bội thu. “Mùa cơm mới” là ngày vui của gia đình, của bàn con dân bản. Đây là dịp để gia đình, anh em, bạn bè, làng xóm quay quần, xum họp, cùng nhau trao đổi kinh nghiệm sản xuất.
Có thể nói “mùa cơm mới” là một nét sinh hoạt mang đậm bản sắc ẩm thực dân tộc rất giản dị nhưng đầy tinh tế của nhân dân huyện Bình Liêu. Đến với Bình Liêu vào những ngày tháng 10 nhất định bạn phải thưởng thức món cơm mới, chắc chắn hương vị thơm ngon của món cơm mới này sẽ khiến bạn nhớ mãi và giúp cho các bạn hiểu rõ hơn về văn hóa ẩm thực cũng như con người Bình Liêu.
Đình Tưởng
