BVR&MT – Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) đang xem xét lệnh cấm hoàn toàn việc bán loài khỉ đuôi dài (Macaca fascicularis) có nguy cơ tuyệt chủng tại Campuchia, và Ban thư ký CITES khuyến nghị đình chỉ hoạt động buôn bán loài này cho đến khi chính quyền Campuchia đề ra các biện pháp ngăn chặn tình trạng “rửa tiền” qua các cơ sở nhân giống khỉ hoang dã.
Riêng việc buôn bán khỉ đuôi dài từ các nước khác, bao gồm Lào, Việt Nam và Philippines thì cần được cân nhắc thêm.
Khuyến nghị được công bố ngày 14/01/2025, nhấn mạnh rằng số lượng khỉ sinh ra được báo cáo tại 5/6 cơ sở nhân giống khỉ được đăng ký “cao hơn nhiều so với những gì được coi là có thể về mặt sinh học”.
Chính quyền Campuchia cũng được yêu cầu thực hiện ghi chép đầy đủ về tất cả các trường hợp khỉ sinh và chết, cũng như xét nghiệm gen để theo dõi tỷ lệ sinh sản. Thời hạn phản hồi của CITES Campuchia là ngày 30/01/2026 và Ủy ban thường trực CITES sẽ quyết định có thông qua lệnh đình chỉ thương mại tại cuộc họp CITES tại Geneva, Thụy Sĩ vào ngày 4/2/2025 hay không.
Khuyến nghị đình chỉ buôn bán được đưa ra sau khi chính quyền Campuchia trả lời các câu hỏi do Ủy ban động vật CITES đặt ra vào tháng 7/2024 liên quan đến sự khác biệt giữa dữ liệu thương mại được báo cáo và tỷ lệ sinh cao đáng ngờ ở những cá thể khỉ được nuôi nhốt.
Tỷ lệ sinh của loài khỉ đuôi dài nuôi nhốt tại 5/6 cơ sở của Campuchia được ghi nhận là 03 cá thể/2 năm đối với mỗi con cái trong khi tỷ lệ sinh điển hình của loài này chỉ là 01 cá thể/1-2 năm.
Trường hợp Ủy ban thường trực ban hành lệnh đình chỉ buôn bán thì tất cả 184 quốc gia thành viên CITES sẽ không thể nhập khẩu khỉ đuôi dài từ Campuchia hoặc tái xuất các mẫu vật có nguồn gốc từ Campuchia.
Theo dữ liệu thương mại của CITES, từ năm 2004 đến năm 2023, Campuchia xuất khẩu hơn 300.000 cá thể khỉ đuôi dài còn sống và gần 125.000 mẫu vật, bao gồm 1.620 hộp sọ. Hoa Kỳ từ lâu đã là điểm đến chủ yếu của loài khỉ Campuchia, nhập khẩu hơn 30.000 cá thể khỉ đuôi dài còn sống chỉ riêng trong năm 2022.
Nghiên cứu năm 2022 của Hiệp hội Bảo tồn Động vật Hoang dã cho thấy tại Khu bảo tồn Động vật Hoang dã Keo Seima, một khu rừng được bảo vệ ở phía đông Campuchia gần biên giới với Việt Nam, quần thể khỉ đuôi dài hoang dã đã giảm 49-55% trong 12 năm trước.
MP (Theo Mongabay)
