BVR&MT – Ia H’Drai – một huyện biên giới phía Tây Nam của tỉnh Kon Tum – là địa phương có tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp trên 94.903 ha. Trong đó, diện tích có rừng trên 85.372 ha, với tỷ lệ che phủ rừng cao nhất cả tỉnh, độ che phủ đạt trên 87%, vượt chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện đề ra. Để đạt được kết quả đó, những năm qua, toàn hệ thống chính trị huyện đã chung tay vào cuộc, nỗ lực để bảo vệ và phát triển rừng, giữ trọn màu xanh cho những cánh rừng nơi biên giới.
Bảo vệ rừng từ việc thay đổi nhận thức và hành động của Nhân dân
Là một huyện biên giới có “tuổi đời” vừa hơn 8 năm, với nhiều thành phần dân tộc, nhất là đồng bào dân tộc miền núi phía Bắc và miền Trung cùng sinh sống, lập nghiệp, chủ yếu làm công nhân cho các công ty cao su trên địa bàn. Khi đến định cư tại huyện “mới”, người dân cũng đem theo những nét văn hóa đặc trưng của dân tộc mình để tạo nên một bức tranh văn hóa dân tộc đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, xuất phát điểm về kinh tế và mặt bằng dân trí của Nhân dân không đồng đều, đời sống kinh tế – xã hội của người dân còn khó khăn khi trong tay còn thiếu tư liệu sản xuất. Chính vì vậy, việc người dân đã vô tình hoặc cố ý phá rừng làm nương rẫy, hay khai thác các sản phẩm từ rừng để phục vụ cuộc sống.
Để thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân, nhất là người đồng bào dân tộc thiểu số trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, những năm qua, huyện Ia H’Drai đã nỗ lực huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự tham gia của các cấp, các ngành, các đoàn thể và nhất là những người có uy tín trong thôn, thường xuyên, liên tục tuyên truyền, vận động, chỉ rõ cho người dân thấy được tầm quan trọng của rừng đối với đời sống. Bên cạnh đó còn là những chính sách, chủ trương của Đảng, Nhà nước trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, cũng như những quy định của pháp luật trong xử phạt các hành vi xâm phạm, hủy hoại rừng. Vận động, khuyến khích quần chúng nhân dân tham gia quản lý bảo vệ rừng, phối hợp với các ngành chức năng phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn các hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý bảo vệ rừng và các hành vi vi phạm Luật Lâm nghiệp… Tính riêng trong năm 2022, các đơn vị, địa phương đã phối hợp tuyên truyền được 26 cuộc với 1.229 lượt người tham gia; 06 tháng đầu năm 2023 đã tuyên truyền được 08 cuộc/400 lượt người tham gia. Đặc biệt, nhờ nguồn tài chính từ triển khai thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình được nhận tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng trên cơ sở kết quả bảo vệ rừng giao quản lý đã có thêm nguồn thu nhập để ổn định cuộc sống.
“Mưa dầm thấm đất”, nhờ sự nỗ lực vận động, tuyên truyền của toàn hệ thống chính trị cùng với việc triển khai có hiệu quả những chính sách Lâm nghiệp, hỗ trợ cho người dân địa phương phát triển kinh tế lâm nghiệp gắn với bảo vệ, phát triển rừng bền vững, đã dần thay đổi nhận thức và hành động của người dân. Trong ba năm trở lại đây, người dân đã dần thay đổi nếp nghĩ, cách làm, từ việc phát rừng làm nương rẫy đã chuyển sang cùng chung tay với chính quyền địa phương trồng rừng, trồng cây phân tán tham gia quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.
Sau 3 năm đầu cụ thể hóa Chương trình số 51-CTr/HU ngày 06-01-2022 về việc thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 25-11-2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVI về phát triển lâm nghiệp bền vững đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, huyện Ia H’Drai đã trồng được 957,2 ha rừng (đạt 68,3% chỉ tiêu Kế hoạch giai đoạn 2021- 2025) và trồng được 143.963 cây phân tán (đạt 72% chỉ tiêu Kế hoạch giai đoạn 2021-2025).
Kiểm tra khu vực rừng trồng của gia đình, anh Bùi Văn Vi, (người dân Thôn 2, xã Ia Dom, huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum) cho biết: Khu vực này gia đình đã trồng từ năm 2022 được khoảng 2.500 cây xoan, còn năm nay, gia đình cũng được nhà nước cấp thêm khoảng 9.000 cây giống keo với diện tích khoảng 5 ha. Không giấu được sự phấn khởi của mình, anh Vi bày tỏ hy vọng trồng cây nào sống cây đấy, anh và gia đình sẽ cố gắng chăm sóc cho cây phát triển và sinh trưởng tốt để thay đổi cuộc sống của gia đình.
Đẩy mạnh công tác giao đất, giao rừng, thực hiện Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững
Công tác giao đất, giao rừng đã được triển khai theo Quyết định số 1052/QĐ-UBND ngày 30/9/2019 của UBND tỉnh Kon Tum về việc phê duyệt kế hoạch giao đất, giao rừng trên địa bàn huyện Ia H’Drai. Diện tích đủ điều kiện để thực hiện giao rừng hơn 2.790 ha. Thực hiện Quyết định số 1047/QĐ-UBND ngày 10/11/2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum, UBND huyện bàn giao cho Công ty TNHH MTV lâm nghiệp Ia H’Drai bảo vệ hơn 6.621 ha rừng tự nhiên dưới sự quản lý của UBND xã.
Thực hiện chủ trương xã hội hóa nghề rừng, trong những năm qua, huyện Ia H’Drai đã tổ chức công tác giao đất, giao rừng cho các hộ gia đình, cá nhân, chú trọng công tác trồng, chăm sóc, khoanh nuôi, phục hồi rừng, trồng rừng sản xuất, trồng cây phân tán. Với sự hướng dẫn, đồng hành của các ngành chức năng và chính quyền địa phương, các hộ gia đình đã triển khai thực hiện nghiêm trách nhiệm bảo vệ rừng theo “Khế ước bảo vệ rừng” đã ký kết. Rừng được giao đã được bảo vệ tốt hơn, các hành vi xâm hại đến tài nguyên rừng đã được hạn chế đáng kể. Đồng thời, nâng cao thu nhập cho người dân sống gần rừng, góp phần xoá đói, giảm nghèo, thực hiện tốt Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững.
Chủ trương giao đất, giao rừng cho các hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư thôn quản lý, bảo vệ đã phát huy hiệu quả trên cả ba phương diện: kinh tế, xã hội và môi trường. Không những góp phần bảo vệ và nâng cao độ che phủ của rừng, mà còn còn tạo công ăn việc làm cho người dân, nhất là thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số, dần xóa bỏ tập quán canh tác nương rẫy lạc hậu, chuyển sang trồng rừng, bảo vệ, phát triển rừng để tạo nguồn thu nhập bền vững và cải thiện sinh kế cho người dân. Cùng với việc thực thi chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, công tác giao đất, giao rừng đã nhận được sự đồng thuận, ủng hộ của người dân, cộng đồng dân cư sống gần rừng và có thể nói đây là một trong những giải pháp hiệu quả.
Đẩy mạnh phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn và xử lý kịp thời, triệt để các hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý bảo vệ rừng
Xác định các khu vực trọng điểm, điểm nóng về khai thác, mua bán, vận chuyển, phá rừng trái pháp luật tại các khu vực dọc tuyến đường sông Sê San 3, Sê San3A, Sê San 4; dọc tuyến đường tuần tra biên giới; khu vực rừng tiếp giáp với huyện Sa Thầy và huyện Chư Păh, Ia Grai tỉnh Gia Lai… Với phương châm: “Điểm nóng ở đâu, Chốt, Trạm ở đó”, huyện đã thành lập 21 Chốt, Trạm bảo vệ rừng được bố trí tại các vị trí xung yếu nằm tại các khu vực có nguy cơ xâm hại rừng cao; trên các tuyến đường Biên giới, Quốc lộ, Tỉnh lộ, đường liên xã; đường dân sinh từ rừng đi ra khu dân cư. Những năm qua, với sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự tích cực vào cuộc cả hệ thống chính trị (trong đó, những trụ cột chính là chính quyền cấp xã – Công an – Quân đội – Kiểm lâm – Chủ rừng), công tác phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn và xử lý kịp thời, triệt để các hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn Ia H’Drai đã được triển khai thường xuyên, liên tục và có hiệu quả.
Trong năm 2022, các lực lượng, địa phương đã phối hợp tổ chức tuần tra, truy quét được 311 đợt với 1.259 lượt người tham gia. Qua đó, phát hiện được 9 vụ, tình hình vi phạm năm 2022 so với cùng kỳ năm 2021 giảm 07 vụ (tương ứng giảm 43,75%), diện tích rừng thiệt hại giảm 20,824 ha (tương ứng giảm 100%), khối lượng gỗ vi phạm tăng 66,904 m3 gỗ các loại. Trong 6 tháng đầu năm 2023, đã tổ chức tuần tra, truy quét được 83 đợt với 529 lượt người tham gia. Trên địa bàn huyện số vụ vi phạm, khối lượng và mức độ thiệt hại đã giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2022 (giảm 04 vụ (giảm 57,14 %); giảm 79,874 m3 (giảm 100%), giảm 1,56 ster củi (giảm 36,8%), không thiệt hại về diện tích rừng).
Tiếp tục nỗ lực bảo vệ và phát triển rừng nơi biên giới
Không chủ quan trước những kết quả đã đạt được, cấp ủy, chính quyền huyện Ia H’Drai tiếp tục xác định rõ vai trò, trách nhiệm của từng cơ quan, ban, ngành, Ủy ban nhân dân các xã, các đơn vị chủ rừng, để lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp thực hiện có hiệu quả công tác quản lý bảo vệ và phát triển rừng. Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Chủ tịch UBND huyện, sau khi kết thúc mùa vụ trồng rừng năm 2023 cũng là giai đoạn bước vào mùa khô trên địa bàn huyện, công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng sẽ còn tiềm ẩn nhiều khó khăn, thách thức, nhất là công tác phòng cháy, chữa cháy và công tác phòng ngừa hành vi vi phạm trong lĩnh vực quản lý bảo vệ rừng. Để tiếp tục giữ vững các chỉ tiêu về diện tích có rừng và tỷ lệ che phủ rừng, huyện đã chỉ đạo và giao Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị liên quan, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các xã tổ chức thực hiện nghiêm túc Kế hoạch Công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng năm 2023 và chịu trách nhiệm trước Ủy ban nhân dân huyện nếu để xảy ra tình trạng phá rừng, cháy rừng, mất rừng thuộc phạm vi, lĩnh vực, địa bàn quản lý; đặc biệt là việc buông lỏng, thiếu trách nhiệm trong công tác quản lý và tiếp tay cho các đối tượng vi phạm Luật lâm nghiệp; đồng thời kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan, báo cáo Ủy ban nhân dân huyện theo dõi, chỉ đạo.
Với những quyết tâm đó, tin tưởng rằng công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn huyện Ia H’Drai trong thời gian tới sẽ tiếp tục được triển khai thực hiện có hiệu quả, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Thanh Xuân – Minh Thu
