Sạt lở nghiêm trọng do nạn khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai

BVR&MT – Lâu nay, việc khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai, đoạn qua địa phận tỉnh Đồng Nai đã khiến nhiều diện tích ven sông bị sạt lở và trở thành vấn đề nhức nhối đối với chính quyền các địa phương. Đặc biệt, thời gian gần đây, nạn khai thác cát trái phép diễn ra rầm rộ hằng đêm. Trong khi chính quyền ở cơ sở gần như không thể ngăn chặn được.

Sạt lở đến cả khu vực doanh trại quân đội

Việc khai thác cát trái phép diễn ra trong một thời gian dài trên sông Đồng Nai, đoạn qua địa bàn huyện Vĩnh Cửu đã khiến nhiều diện tích đất bị sạt lở xuống sông. Trong đó, nghiêm trọng nhất hiện nay phải kể đến khu vực tập luyện vượt sông cứu hộ, cứu nạn thuộc Lữ đoàn 25 (Bộ Tư lệnh Quân khu 7), đang đóng quân ở xã Bình Lợi.

Dẫn phóng viên Báo Nhân Dân điện tử men theo dọc bờ sông thuộc đơn vị quản lý, Thượng úy Trương Văn Ninh, Đại đội trưởng, Lữ đoàn 25 cho biết, việc sạt lở đất do nạn khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai đoạn gần khu vực trên diễn ra từ nhiều tháng nay. Ban đầu chỉ sạt lở vài mét nhưng hiện nay đã lan rộng ra khoảng 1.500 m2, với chiều dài 150 mét, chiều rộng 10 mét. Theo Thượng úy Trương Văn Ninh, gần đây khi đơn vị được tăng cường thêm lực lượng về đóng quân huấn luyện nên khi phát hiện ghe của các đối tượng bơm, hút cát trái phép vào ban đêm, đơn vị huy động cán bộ, chiến sĩ xua đuổi các đối tượng nên nạn hút cát trái phép có giảm so với trước.

Tuy nhiên, việc sạt lở những tháng mùa khô ít xảy ra, nhưng qua mùa mưa này đất ướt, nhão, gây ra tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng. “Có đêm chỉ sau một trận mưa, sạt lở đất đã ăn sâu hơn 2 m. Nếu không có biện pháp ngăn chặn thì việc sạt lở còn diễn ra nghiêm trọng hơn, khiến nhiều diện tích đất đơn vị quản lý sẽ trôi xuống sông là điều khó có thể tránh khỏi”, Thượng úy Trương Văn Ninh cho biết.

Không chỉ khu vực đóng quân của Lữ đoàn 75 bị sạt lở mà do nạn khai thác cát trái phép diễn ra rầm rộ hằng đêm, khiến nhiều diện tích vườn, nhà cửa của các hộ dân ven sông Đồng Nai, đoạn qua địa bàn huyện Vĩnh Cửu cũng bị sạt lở xuống sông. Trong đó, địa bàn xã Bình Lợi có nhiều điểm sạt lở đã ăn sâu vào vườn, nhà các hộ dân hàng chục mét.

Là người dân sống lâu năm ven sông Đồng Nai, ông Võ Văn Phú, ở ấp 2, xã Bình Lợi, huyện Vĩnh Cửu cho biết, hằng đêm từ 12 giờ đến 2 giờ sáng, là thời điểm các thuyền hút cát trái phép hoạt động rầm rộ nhất. “Khi nghe tiếng máy nổ từ các ghe hút cát, tôi rọi đèn phát hiện nhiều người đang hút cát từ lòng sông lên, tôi lập tức báo cho chính quyền. Sau đó, lực lượng công an, dân quân xuống thì các đối tượng nhanh chóng điều khiển phương tiện chạy qua bên kia sông thuộc địa phận tỉnh Bình Dương. Tình trạng này cứ lặp đi, lặp lại trong thời gian dài khiến nhiều diện tích vườn nhà tôi đã bị sạt lở xuống sông”, ông Phú cho hay.

Khi tiếp xúc với chúng tôi, nhiều hộ dân sống ven sông Đồng Nai cho biết, mặc dù đã nhiều lần kiến nghị chính quyền có biện pháp ngăn chặn, nhưng tình trạng hút cát vẫn diễn ra ngang nhiên. “Tôi và bà con ở đây vẫn tiếp tục kiến nghị chính quyền các cấp cần có biện pháp mạnh để chặn đứng việc hút cát trái phép. Nếu không ngăn chặn được nạn hút cát trái phép thì không bao lâu nữa vườn bưởi và kể cả căn nhà đang ở của tôi cùng nhiều hộ dân khác có nguy cơ bị sạt lở xuống sông”, Bà Hiền, một người dân sống ven sông Đồng Nai qua địa bàn xã Bình Lợi lo lắng.

Đề nghị lập chuyên án để ngăn chặn

Đại diện chính quyền tại cơ sở một số địa phương ven sông Đồng Nai thừa nhận, việc ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép trên sông hầu như không làm được. Bởi lẽ, địa phương không có phương tiện cũng như hạn chế về lực lượng nên mỗi khi phát hiện các đối tượng khai thác cát chỉ dừng lại ở việc xua đuổi đi nơi khác và báo cấp trên. “Ở trên bờ chúng tôi có thể triển khai lực lượng ngăn chặn được, còn ở dưới sông địa phương đề nghị các ngành cần thành lập chuyên án để chỉ đạo xử lý triệt để, không còn tình trạng bơm hút cát trái phép ở trên sông Đồng Nai đoạn qua địa bàn. Từ đó, bà con nhân dân mới có thể ổn định đời sống và an tâm phát triển kinh tế gia đình”, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Lợi Lê Hoàng Long đề nghị.

Từng nhiều đêm cùng với lực lượng chức năng huyện truy quét các đối tượng khai thác cát trái phép, Bí thư Huyện ủy Vĩnh Cửu Trần Trung Nhân cho biết, khoảng 10 ghe hoạt động bơm hút cát dưới sông Đồng Nai, đoạn qua xã Bình Lợi; các ghe luân phiên hút khoảng 40 lượt mỗi đêm. Tính bình quân mỗi thuyền khai thác được bán khoảng sáu triệu đồng, một đêm lợi nhuận mang lại từ hút cát trái phép là hơn 200 triệu đồng nên các đối tượng bất chấp pháp luật. Trong khi các cơ quan chức năng của huyện Vĩnh Cửu đã tổ chức ngăn chặn, nhưng không triệt để. Trước tình trạng trên, ông Trần Trung Nhân kiến nghị UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo Công an tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp địa phương lập chuyên án để đấu tranh, ngăn chặn.

Nói về tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai đoạn qua địa bàn huyện Vĩnh Cửu, Đại tá Nguyễn Văn Kim, Phó Giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai khẳng định, trong thực hiện cao điểm tấn công trấn áp tội phạm, các lực lượng nghiệp vụ Công an tỉnh đã đấu tranh mạnh với nạn bơm hút cát trái phép trên sông Đồng Nai và bắt nhiều vụ thuộc địa bàn huyện Vĩnh Cửu. Tuy nhiên, thực trạng chung vừa qua là việc xử lý các đối tượng khai thác cát trái phép chỉ dừng lại ở mức xử phạt vi phạm hành chính và tịch thu phương tiện nên không đủ sức răn đe.

Việc xử lý các đối tượng này gặp nhiều bất cập, không xử lý hình sự được vì khó xác định khung thế nào là gây hậu quả nghiêm trọng. Trong khi đó, phương tiện tịch thu được của các đối tượng bơm hút cát quá nhiều nên lực lượng chức năng buộc phải tập kết về khu vực sông Đồng Nai, trước trụ sở Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy, sau đó cho nhấn chìm xuống sông. Vì trước đây khi thanh lý các loại ghe này, chính các đối tượng khai thác cát trái phép lại đến tham gia mua về dùng để tiếp tục hoạt động.

Để ngăn chặn có hiệu quả nạn khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai, Đại tá Nguyễn Văn Kim đề nghị, chính quyền huyện Vĩnh Cửu nói riêng và các địa phương có tuyến sông Đồng Nai đi qua cần củng cố Tổ công tác liên ngành chống khai thác cát trái phép. Đồng thời, lực lượng Công an tỉnh sẽ tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phối hợp xử lý ngay từ cơ sở.

Ngoài ra, các cơ quan liên quan cần siết chặt quản lý, cấp phép các bến bãi kinh doanh vật liệu xây dựng ven sông Đồng Nai, vì một số bến chính là nơi tiếp tay các đối tượng đưa cát hút trái phép từ sông lên tiêu thụ.